Malin Byström zingt Tosca: ‘Elk detail, elke noot is doordacht’

De Zweedse sopraan Malin Byström is terug in Amsterdam. Na haar overweldigende vertolking van de titelrol in Richard Strauss’ Salome in 2017, kruipt Malin nu in de huid van Tosca in een regie van Barrie Kosky en onder muzikale leiding van Lorenzo Viotti.

Tekst: Bo van der Meulen

Repetitiefoto Tosca: Malin Byström | © Melle Meivogel

Voor een wereldwijd befaamde operaster heeft Malin Byström verrassend weinig rollen in opera’s van Puccini gezongen. “Dat klopt. Ik heb alleen Musetta, maar nooit Mimi in La bohème gezongen en ook geen Madama Butterfly of andere Puccini-rollen, wat je eigenlijk van een sopraan met mijn stemsoort wel zou verwachten. Misschien komt dat toch wel een beetje door mijn Scandinavische achtergrond en de daarbij horende verwachtingspatronen. Men zag me meer in Mozart en in Slavisch repertoire. Toen ik de eerste keer gevraagd werd voor Tosca zei ik zonder lang nadenken ‘ja’ en ben ik er vol ingedoken. Puccini is echt anders dan Verdi, maar mijn ervaring in diens opera’s kon ik goed meenemen naar Puccini. Lange lijnen, mooie melodieën, maar natuurlijk wel wat breder uitgesponnen en met heel andere en vollere orkestraties. Het voelde meteen heel goed en ik heb snel mijn eigen Tosca ‘gevonden’. Ik wilde niet alle bestaande clichés van de diva Tosca gebruiken, maar zing de rol vooral zoals Puccini hem geschreven heeft. Eigenlijk is het zo dat als je het libretto volgt, er een aantal dingen volledig natuurlijk ontstaan. De handeling is heel helder en daar kom je ook niet echt omheen. Nu, tijdens de fantastische repetities met Barrie Kosky, ontdek ik elke dag andere lagen, meer details en meer diepte in de rol.”

Historische achtergrond

Puccini was een componist van de details. In Tosca zijn de kerkklokken in het korte voorspel van het derde bedrijf exact door hem onderzocht en elke klok klinkt zoals ze in Rome ten tijde van de handeling geklonken moet hebben. Ook het door de kerkgangers gesproken gebed voorafgaand aan het ‘Te Deum’ in het derde bedrijf heeft hij met een priester nauwkeurig uitgezocht.

Is de historische achtergrond ook belangrijk voor Malin in de voorbereiding op de rol? “Zeker, maar ik denk vooral dat je alles terugvindt in de teksten, de aanwijzingen en de noten. Barrie ging terug naar het toneelstuk La Tosca van Victorien Sardou, waarop de opera van Puccini is gebaseerd en ik ga het toneelstuk zeker ook nog lezen. Ik ken de tradities, de belangrijkste opnames, maar die laat ik nu helemaal los. Voor eerdere producties van Tosca had ik één of twee repetities, omdat bijna elk operahuis een Tosca-productie in huis heeft en je dus ook op het laatste moment ingevlogen kunt worden. Dan hoor je even wat je ongeveer moet doen, zonder verder écht te repeteren. Dat kan ook best werken, maar hier repeteren we weken achtereen en vormen zo een hecht ensemble.”

Achtergrond

“Onze Tosca en Mario Cavaradossi zijn smoorverliefd op elkaar. Ze hebben elkaar helemaal gevonden. Ze zijn allebei artiesten; Tosca de grote operazangeres, hij een gerespecteerde schilder, maar ze dromen ook van een haast onrealistisch, idyllisch leven samen. Tosca heeft echter wel wat spoken in haar hoofd. Het divagedrag, dat ik dus niet clichématig wil neerzetten, komt meer door de manier waarop anderen haar zien en hoe men zich gedraagt in haar aanwezigheid dan vanuit haarzelf. Barrie droeg een heel boeiend en voor mij nieuw aspect uit het leven van Tosca aan. In het origineel van Sardou is Tosca een wees, opgevoed door monniken, wat haar sterke geloof, haar verlatingsangst en jaloezie verklaart en wat ook meespeelt in haar zelfgekozen dood aan het eind van de opera. Ze laat na de executie van Mario geen familie achter als ze haar dood tegemoet springt. Ze heeft niemand meer.”

“Onze Tosca is een hedendaagse of misschien wel tijdloze interpretatie maar elk detail, elke noot is doordacht. We voeren alles, maar dan ook echt alles uit, ook de paar zinnen na Vissi d’arte die vaak weggelaten worden. Verwacht dus ook geen open doekje aan het eind van de aria. Het drama gaat door.”

“Een van de grote opgaven bij het zingen en spelen van Tosca is het doseren van je emoties en het opbouwen van de rol. Puccini heeft dat zelf heel goed gedaan met een lyrisch begin, een compleet dramatische tweede akte, gevolgd door een liefdesduet en dramatisch einde. Je moet ervoor zorgen dat je altijd de controle over de stem houdt maar wel de grenzen van je expressie opzoekt. Dat maakt het zwaar, maar fantastisch. Het werken met Barrie aan deze opera is echt geweldig. Ik ben zelden zo blij geweest met een regisseur.”

Salome

Haar overweldigende debuut bij De Nationale Opera in de titelrol van Richard Strauss’ Salome was niet alleen voor het publiek in Amsterdam maar ook voor haarzelf een memorabele ervaring. “Het was een enorm risico om mijn eerste Salome te zingen. Een casting director van een groot operahuis had mij al gepolst voor de rol. Het eerste echte aanbod kwam echter van De Nationale Opera en dat was een geweldige ervaring. Het is echt een keerpunt in mijn carrière geworden.”

“Ik heb mij vol overtuiging en haast onbevangen in het diepe gestort. Mijn leraar, Jonathan Morris, beaamde dat de rol goed voor me zou zijn en Salome heeft ervoor gezorgd dat ik nu ook niet meer bang ben voor meer dramatische rollen. In de nabije toekomst ga ik ook Wagner zingen, zoals Eva in Die Meistersinger von Nürnberg, Elsa in Lohengrin en Elisabeth in Tannhäuser. Als de pandemie er niet tussen was gekomen, had ik inmiddels ook al mijn eerste Senta in Der fliegende Holländer gezongen.”

“Toch hoop ik dat ik het Italiaanse repertoire en het Slavische zo lang mogelijk kan blijven combineren met de aankomende Wagnerrollen, want ik weet dat die wel degelijk invloed op de flexibiliteit van de stem hebben. Ik weet echter ook dat mijn solide techniek me altijd zal helpen.”

Niet geleefd worden

Malin probeert haar leven als veelgevraagde operaster te combineren met haar gezinsleven, en ze begrijpt het verlangen van de diva Tosca naar een teruggetrokken leven op het land, in een huisje met haar geliefde, heel goed. “Mijn gezin is heel belangrijk voor me en ik reserveer echt lange periodes om thuis te kunnen zijn. Ik wil niet door mijn carrière geleefd worden en van de ene productie in de andere springen. Ik probeer juist écht te leven, als zangeres, als moeder, als echtgenote. Dat is zeker niet makkelijk, maar voor mij wel het belangrijkste.”

Tosca is te zien vanaf 12 april 2022. Kijk hier voor meer informatie