De Nationale Opera presenteert
IOLANTA
Pjotr Iljitsj Tsjaikovski
Opera in één bedrijf
Libretto van Modest Tsjaikovski
Wereldpremière 18 december 1892, Marijinski Theater, Sint-Petersburg
DEZE PRODUCTIE
Nieuwe productie
Première 15 januari 2004
Over de opera
‘Iolanta’ is het sprookje over een blinde prinses, die van de gevaren van de wereld verre wordt gehouden, totdat zij door de ontmoeting met een ridder ontdekt dat er buiten de haar omheinende tuin ook begerenswaardige zaken zijn en zij voor het eerst ook de betekenis ervaart van zien en licht. De componist gaf dit sprookje muzikaal vorm in een bondige structuur vol lyrische poëzie en originaliteit. Erotische toespelingen en esoterisch gedachtegoed maken het tot een aan psychoanalytische symbolen rijk werk, waarin het vooral om innerlijke processen en ontwikkelingen gaat. Bij zijn op Wagners compositietechniek geënte laatste opera verrast Tsjaikovski door zich te baseren op een niet-Russisch gegeven, terwijl dit bovendien een van zijn weinige werken is met een gelukkige afloop.
‘Tsjaikovski moet worden gezien als de eerste grote Russische componist die zich uitdrukte in een internationaal muzikaal idioom, zonder dat hij hierdoor ook maar iets van zijn nationale identiteit verloor.’ - Everett Helm
Het verhaal
De blinde dochter van koning René van de Provence, Iolanta, is zich niet bewust van haar gebrek, ondanks een vaag vermoeden dat zij iets mist. Het hele hof is verplicht dit voor haar geheim te houden. De Moorse arts Ibn-Hakia denkt Iolanta te kunnen genezen, maar zegt hierin alleen te kunnen slagen als zij het zelf wenst. De Bourgondische edellieden Robert en Vaudémont betreden de tuin waarin Iolanta ligt te slapen. Robert is verloofd met Iolanta, maar wil zijn vrijheid terug omdat hij van een ander houdt. Als Vaudémont Iolanta ziet, is hij op slag verliefd en zij beantwoordt zijn gevoelens. Hij vraagt haar om een roos van dezelfde kleur als haar wangen. Zij plukt een witte roos, waarop Vaudémont haar om haar blindheid beklaagt. Nu weet Iolante het geheim, tot ontzetting van haar vader, die dreigt Vaudémont ter dood te laten brengen als de operatie mislukt. Vaudémont vraagt om haar hand, waarin de koning toestemt nadat hij Roberts trouwbelofte op diens verzoek ongedaan heeft gemaakt. De operatie is geslaagd: Iolanta kan zien en iedereen is gelukkig.
Team, Cast en Koor
- Muzikale leiding
- Yakov Kreizberg
- Regie
- Ivo van Hove
- Scenografie
- Jan Versweyveld
- Kostuums
- Dirk van Saene
- Dramaturgie
- Janine Brogt
Klaus Bertisch
- Orkest
- Nederlands Philharmonisch Orkest
- Koor
- Koor van De Nederlandse Opera
- Instudering koor
- Winfried Maczewski
- René, koning van Provence
- Sergej Aleksasjkin
- Robert
- Vassily Gerello
- Vaudémont
- Ludovit Ludha
- Ibn-Hakia
- Andrzej Dobber
- Alméric
- Alexei Grigorev
- Bertrand
- Anatoli Kotsjerga
- Iolanta
- Elena Prokina
- Marta
- Catherine Keen / Nina Romanova
- Brigitta
- Virginie Pochon
- Laura
- Marion van den Akker
Nederlands Philharmonisch Orkest
Het Nederlands Philharmonisch Orkest | Nederlands Kamerorkest behoort als vaste orkestpartner van De Nationale Opera tot de beste Europese operaorkesten. Marc Albrecht is sinds 2011 chef-dirigent van het NedPhO|NKO en van De Nationale Opera. Hij leidde onder meer spraakmakende producties van Die Frau ohne Schatten, Schatzgräber, Elektra en Die Meistersinger. Het orkest boekte ook een groot succes met de integrale uitvoering van Der Ring des Nibelungen onder leiding van Hartmut Haenchen.
Het NedPhO|NKO presenteert zich nationaal en internationaal ook in een gevarieerde concertprogrammering. Thuiszaal is Het Koninklijk Concertgebouw. Het orkest verbindt artistieke excellentie met gastvrijheid voor een breed publiek en neemt verantwoordelijkheid voor de toekomst met omvangrijke programma’s voor educatie en talentontwikkeling. Klassieke muziek wordt zo bereikbaar voor iedereen.
De geserreerd bruisende muziek van Tsjaikovski is heerlijk. Dankzij de wondere pracht, de verheven sfeer en de fascinerende lichtheid van de superieur betrokken begeleiding van het gedreven spelende Nederlands Philharmonisch Orkest onder leiding van Yakov Kreizberg krijgt het verhaal van Iolanta een grote intensiteit. De fraai zingende Elena Prokina viert een triomf met haar vervoerende en soms aangrijpende rol van Iolanta.
Iolanta is een aaneenschakeling van muzikale hoogtepunten. De Nederlandse Opera weet daar dankzij dirigent Yakov Kreizberg uitstekend weg mee.
Het is dan ook knap dat Ivo van Hove een alleszins aanvaardbare productie heeft neergezet. Iolanta is blind, dus is ook de omgeving zwart en dragen alle bewoners van haar kleine beschermde wereld zwarte kleren. Verder wordt er veel gewerkt met subtiel licht. Al met al niet spectaculair, maar het biedt wel een entourage waarin de zangers tot hun recht kunnen komen. Vooral zij moeten Iolanta tot leven wekken.