5 redenen om uit te kijken naar ... Mahagonny
1. EEN GOUDEN PARTNERSCHAP: BRECHT & WEILL
Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen componist Kurt Weill (1900-1950) en toneelschrijver en -regisseur Bertolt Brecht (1898- 1956). Dit partnerschap duurde maar een jaar of vijf, maar leverde een bijzonder rijke output op, waaronder Die Dreigroschenoper (1928), Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny (1930) en Die sieben Todsünden (1933). Van deze werken draagt alleen Mahagonny het predikaat ‘opera’. Kernthema van Mahagonny is de macht van geld en de genadeloze manier waarop de wereld geregeerd, gedomineerd en gemanipuleerd wordt door degenen die het bezitten. Alles in Mahagonny is rauw en meedogenloos en zo wordt het door Weill en Brecht ook in het gezicht van de toeschouwers geslingerd. Dit werd hen niet in dank afgenomen: de première in Leipzig in 1930 werd verstoord door veelvuldig boegeroep en opstootjes, zowel vanuit de hoek van de verontwaardigde bourgeoisie als uit die van de opkomende nazi’s.
2. BERTOLT BRECHT EN HET EPISCH THEATER
Theaterschrijver, regisseur en denker Bertolt Brecht (1898-1956) stond vanuit zijn marxistisch engagement ‘episch theater’ voor. Anders dan in het klassieke theater, waarin medeleven met personages centraal staat, moet het publiek bewust een zekere afstand en ruimte voor kritische reflectie ervaren – net als in het genre van het epos, waarin een verteller de handeling aan het publiek presenteert. Hierbij spelen vervreemdingseffecten een belangrijke rol, zoals liederen of het direct toespreken van het publiek.
3. KURT WEILL: KLASSIEK, DANSMUZIEK EN JAZZ
Componist Kurt Weill (1900-1950) wilde met Mahagonny het operagenre vernieuwen. Voor Weill moest opera een brede maatschappelijke relevantie nastreven en zich openen naar het grote publiek. Om dit te doen, moest opera aansluiting zoeken bij de sound van de eigen tijd: de jazz en populaire dansmuziek als de foxtrot, de shimmy en de tango. Tekst en muziek zijn beide zo geschreven dat de opera direct met zijn publiek kan communiceren: de zinnen zijn eenvoudig en onomwonden, de vocale lijnen bevatten weinig ornament, en sluiten aan bij de natuurlijke melodie van de taal.
4. DE TERUGKEER VAN IVO VAN HOVE
Na De zaak Makropulos (2002), Iolanta (2004), Der Schatzgraber (2012) en Salome (2017) keert gevierd regisseur Ivo van Hove terug bij De Nationale Opera voor een Mahagonny op het scherpst van de snede. In zijn regie benadrukt Van Hove het kunstmatige karakter van Mahagonny door veelvuldig gebruik te maken van videobeelden en green screens, een nieuw vervreemdingseffect.
5. DE DIRIGENT: MARKUS STENZ
Markus Stenz staat bekend om zijn liefde voor twintigste-eeuws en hedendaags repertoire. Bij De Nationale Opera stond hij in 2019 al eens op de bok voor een glansrijke uitvoering van Gyorgy Kurtags opera Fin de Partie. Met Mahagonny maakte hij voor het eerst kennis in de jaren negentig, toen hij het werk als jonge dirigent voor het eerst dirigeerde. Nu, dertig jaar later, buigt hij zich opnieuw over de partituur.
Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny is van 6 tot en met 27 september 2023 te zien in Nationale Opera & Ballet