Geschiedenis van De Nationale Opera

Der Rosenkavalier (Richard Strauss), die op 17 november 1965 in première ging in de Congreszaal van de RAI in Amsterdam, is de eerste opera van de nieuwe stichting. Het is ook één van de twee producties van de Nederlandse Operastichting waarin Gré Brouwenstijn en Cristina Deutekom beide mee zongen.

Op 17 juni 1966 gaat Verdi’s opera Don Carlos in première. Gré Brouwenstijn vertolkte in deze productie de rol van Elisabetta. De muzikale leiding is in handen van Bernard Haitink (foto).

Op 1 januari 1969 wordt Nando Schellen (foto) aangesteld als zakelijk directeur. Later in datzelfde jaar verlaat intendant Maurice Huisman het gezelschap.

Het geruchtmakende Reconstructie – een moraliteit, door een collectief bestaande uit Louis Andriessen, Hugo Claus, Reinbert de Leeuw, Misha Mengelberg, Harry Mullisch, Peter Schat en Jan van Vlijmen, gaat op 29 juni 1969 in première.

Vanaf de productie In seinem Garten liebt don Perlimplín Belisa (Wolfgang Fortner) die in 1971 in première gaat, tot aan het jaar 2000, dirigeert Hans Vonk (foto), deels als chef-dirigent, het aantal van 45 operaproducties bij DNO.

Hans de Roo wordt intendant. Hij geeft sopraan Cristina Deutekom grote kansen. Daarnaast geldt hij als de ‘ontdekker’ van zangers als Catherine Malfitano, Gabriela Benackova, Neil Shicoff en Frederica von Stade, die tot de wereldtop zouden gaan behoren.

De Nederlandse Operastichting krijgt de prijs van de Vereniging van Nederlandse theatercritici. Daarmee wordt waardering uitgesproken voor het artistieke beleid van Hans de Roo (foto) in de voorgaande vijf seizoenen.

Op 1 januari 1984 splitst de Nederlandse Koorstichting zich in het Nederlands Kamerkoor en het Koor van De Nederlandse Operastichting: een eigen koor bij het gezelschap, tot aan de dag van vandaag. Op de foto: het koor in I vespri Siciliani, een première uit oktober 1984.

In 1985 werden drie bestaande orkesten samengebracht in het nieuw opgerichte Nederlands Philharmonisch Orkest. Sindsdien neemt het samen met het Nederlands Kamerorkest de begeleiding op zich van het merendeel van de producties van DNO.

Componist Jan van Vlijmen (foto) wordt op 1 augustus 1985 benoemd tot intendant van de Nederlandse Operastichting. Met een bijzondere avond in Theater Carré volgt later in dat seizoen het afscheid van Hans de Roo.

Op 23 september 1986 wordt het Muziektheater geopend, in aanwezigheid van Koningin Beatrix en Prins Claus (foto).

Na een rumoerige aanloopfase wordt thuisbasis Stadsschouwburg Amsterdam verruild voor het Muziektheater Amsterdam aan het Waterlooplein. Medebespeler en –bewoner van het theater is Het Nationale Ballet.

Hartmut Haenchen treedt aan als chef-dirigent van De Nederlandse Opera en het Nederlands Philharmonisch Orkest. Zijn interpretaties van Strauss, Wagner en Mahler oogsten veel lof. Hij blijft tot 1999 en keert daarna regelmatig terug als gast-dirigent voor onder meer Der Ring des Nibelungen.

Truze Lodder (foto) treedt op 1 oktober 1987 aan als zakelijk directeur. Tijdens haar 25-jarig bewind groeit DNO uit tot een van de toonaangevende gezelschappen ter wereld. Op 10 december in datzelfde jaar neemt Jan van Vlijmen ontslag als intendant.

Pierre Audi wordt benoemd tot artistiek directeur van DNO. Als regisseur bij DNO introduceert hij samenwerking met beeldend kunstenaars. Onder zijn leiding wordt het operarepertoire uitgebreid met vele nieuwe titels en bouwt hij een grensoverschrijdend oeuvre op.

In 1990 wordt met de première van Il ritorno d’Ulisse in patria (foto) de basis gelegd voor de Monteverdi-cyclus van Pierre Audi. In 1993 volgt L’incoronazione di Poppea; in 1995 L’Orfeo. Samen met Monteverdi’s Madrigalen worden de producties in 2007 voor het eerst opgevoerd als cyclus.

Nadat de afzonderlijke delen al in 1997 en 1998 in première gingen, wordt in juni 1999 Der Ring des Nibelungen in de enscenering van Pierre Audi voor het eerst als cyclus opgevoerd.

Hartmut Haenchen neemt afscheid als chef-dirigent. Edo de Waart (foto) volgt hem op en blijft chef-dirigent tot en met 2004. De Waart is een geziene gast in het theater: hij dirigeerde vanaf 1970 in totaal 47 producties voor DNO.

Van 2004 tot 2008 is Ingo Metzmacher chef-dirigent bij DNO (foto). Ook na 2008 keert hij regelmatig terug als gastdirigent.

Pierre Audi neemt als eerste de Johannes Vermeer Prijs, de Nederlandse Staatsprijs, in ontvangst. Minister Plasterk van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap riep de onderscheiding in het leven om uitzonderlijk talent te belonen. Volgens de jury komt Audi de prijs toe vanwege zijn prestaties als regisseur en vernieuwer van muziektheater.

Marc Albrecht is de nieuwe chef-dirigent van De Nederlandse Opera én het Nederlands Philharmonisch Orkest/Nederlands Kamerorkest. In september van 2011 wordt het 25-jarig jubileum van Het Muziektheater Amsterdam gevierd.

Els van der Plas treedt per 1 augustus 2012 aan als algemeen directeur van Het Muziektheater Amsterdam. Na 25 jaar wordt in het najaar afscheid genomen van Truze Lodder, die voor haar verdiensten benoemd wordt tot Commandeur in de orde van Oranje-Nassau en die de Frans Bannick Cocq penning van de Gemeente Amsterdam in ontvangst mag nemen.

De Nederlandse Opera, Het Nationale Ballet en Het Muziektheater Amsterdam zetten door een fusie de laatste stap in de richting van een landelijk topinstituut voor opera en ballet. Els van der Plas wordt algemeen directeur, Ted Brandsen directeur van Het Nationale Ballet en Pierre Audi directeur van De Nederlandse Opera.

Pierre Audi is 25 jaar artistiek directeur opera: tot en met het seizoen 2013-2014 heeft hij als regisseur 43 nieuwe ensceneringen voor DNO op zijn naam staan en onder zijn leiding zijn meer dan 180 nieuwe operaproducties tot stand gekomen, waarvan 20 wereldpremières.

Vanaf 17 februari fuseren Het Nationale Ballet, De Nederlandse Opera en Het Muziektheater Amsterdam. De naam Het Nationale Ballet blijft bestaan, De Nederlandse Opera wordt De Nationale Opera en het theater krijgt de naam Nationale Opera & Ballet.

Op 24 december 2014 was het precies 50 jaar geleden dat De Nederlandse Opera werd opgericht.

Op 1 september 2018 vond er een wisseling van de wacht plaats. Pierre Audi nam afscheid van De Nationale Opera en maakte plaats voor de nieuwe directeur opera Sophie de Lint.

Het Nederlands Philharmonisch Orkest en De Nationale Opera hebben een nieuwe chef-dirigent: Lorenzo Viotti. De 29-jarige dirigent met een Zwitserse en Franse nationaliteit begon in seizoen 2021-2022 aan zijn nieuwe functie.