Hiphop en ballet komen samen in GRIMM
Het succes van de samenwerking van ballet- en hiphopdansers in de voorstelling Narnia, de leeuw de heks en de kleerkast smaakte naar meer. Vandaar dat de Junior Company van het Nationale Ballet opnieuw gaat samenwerken met het Amsterdamse ISH Dance Collective. Dit zal gebeuren in het sprookjesachtige Grimm. ‘Heks’ Sarita Keilman en ‘dwerg’ Manu Kumar over de magie van het mengen van dansstijlen.
Wie het posterbeeld van GRIMM ziet, blijft naar haar kijken: een hypnotiserende heks die een appel aanbiedt, terwijl ze met haar armen een ‘gevarendriehoek’ vormt {{Bekijk het posterbeeld van GRIMM op deze pagina}}. Deze postergirl is danseres Sarita Keilman van ISH, een Amsterdams gezelschap dat moderne dansstijlen, zoals hiphop, vogue en breakdance in het theater brengt. Niet alleen op de poster is Keilman overigens een powervrouw. Ook in de werkelijkheid blijkt ze een persoonlijkheid die precies weet wat ze wil. “Ik ben aanwezig op het podium. Dat hoort bij mij”, zegt ze. Dat mag ook wel in de disciplines die ze beoefent. Keilman is al meer dan tien jaar een professionele freelance dancer, dansdocent en choreograaf. Zij beheerst diverse ‘op straat ontstane’ stijlen en laat die wereldwijd zien, bijvoorbeeld in dance battles.
Gekke voguemensen
Balletdanser Manu Kumar van de Junior Company contrasteert sterk met Keilman. Hij volgt de klassieke loopbaan van een balletdanser. In GRIMM tekent hij voor de verlegen dwerg Bloosje. “Juist die contrasten zijn wat deze voorstelling aantrekkelijk maakt”, stelt Kumar. Hij ziet het dansen in GRIMM als een mooie mogelijkheid om zich te ontwikkelen. “Dans is mijn hele leven lang al mijn passie. Bij de Junior Company kan ik een sprong in mijn ontwikkeling maken. Anders dan bij de balletschool word ik hier voortdurend geprikkeld om mijn grenzen te verkennen. Ik werk met allerlei choreografen en kan volop experimenteren. GRIMM is hiervan een fantastisch voorbeeld.”
Kumar vindt het ‘supervet’ om te dansen met hiphoppers en breakdancers. “En natuurlijk met gekke vogue-mensen”, lacht hij terwijl hij naar Keilman wijst. Zij danst onder meer de undergroundstijlen vogue en waacking. Daarbij ze werkt met hoeken, lijnen en extreme stretch, vertelt Keilman: “Vogue en waacking zijn in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw ontstaan. De dansers lieten zich daarbij inspireren op fotografische poses en films. Deze stijlen zijn een reactie op homofobie en racisme; ze draaien om de vrijheid om te zijn wie je wilt zijn.”
‘Om ver te komen moet je ver gaan’
Leren door te delen
Tijdens de eerste repetitie van GRIMM was het aftasten tussen de dansers uit de verschillende werelden. Kumar bleek hierin een verbindende factor, volgens Keilman. “Hoewel hij in GRIMM een verlegen personage speelt, was Manu de eerste balletdanser die op de ISH-dansers afstapte.” Dat viel haar op, omdat balletdansers in haar ogen doorgaans wat afwachtend zijn. “Zij zijn in ieder geval veel serieuzer en minder luidruchtig dan onze dansers.” Kumar beaamt dit: “Balletdansers zijn ingetogener en blijven meestal wat meer op zichzelf. Wat wij van jullie kunnen leren, is de open manier waarop jullie alles met elkaar delen.” Keilman: “Wij leren dansen door elkaar uit te dagen, bijvoorbeeld tijdens jamsessies of battles. Wij kijken tricks van elkaar af en gaan de competitie aan op de vloer.” Kumar: “Na onze kennismaking met ISH pikten collega’s bij ons die open vibe op. Gedurende de repetities voor GRIMM zag ik mijn collega’s almaar losser worden, losser dan ik van ze gewend ben.”
Introductie GRIMM
Ver gaan om ver te komen
Een punt waarop de dansers elkaar inspireren is het evenwicht tussen techniek en emotionele expressie, vertelt Keilman. “Je moet als danser beide ontwikkelen. Techniek en expressie hebben elkaar nodig. Bij te veel techniek verdwijnt de expressie. Maar als je de techniek niet genoeg beheerst, vind je geen vrijheid om je uit te drukken.”
De dansers uit verschillende werelden verschillen niet alleen, ze hebben ook raakvlakken. Zoals de opoffering die het vergt om aan de top te komen en te blijven. Kumar: “Ik combineerde al op jonge leeftijd ballet en school. Er was weinig tijd voor ontspanning of vriendschappen, ook met de mensen met wie je danst. Het is een afvalrace geweest. Ik begon met 24 talentvolle dansers en ben nu nog samen met één danser over.” Keilman: “Ook in onze wereld moet je nee kunnen zeggen. Ondanks de ontspannen sfeer geldt bij ISH evenzeer dat je er niet komt zonder focus. Wie zich wil onderscheiden in dansstijlen als hiphop, vogue of breakdance zal de hele wereld over moeten. Om ver te komen moet je ver gaan.”
‘Ik kan niet wachten om te horen hoe dit gemengde publiek klinkt’
Gemengd huwelijk
Niet alleen voor de dansers, maar ook voor het publiek is het mengen van stijlen aantrekkelijk. Kumar: “Mensen die van klassiek houden maken via GRIMM kennis met hiphop en omgekeerd.” En dat mengen slaat aan, zo blijkt uit de recensies, de kaartverkoop en de reacties op Narnia, de leeuw de heks en de kleerkast. Keilman, die ook in deze voorganger danste was onder de indruk van de enthousiaste reacties. Vooral die van de kinderen tijdens de meet & greet-bijeenkomsten na afloop.
Dat ook GRIMM zoveel succes heeft, is natuurlijk niet verzekerd. Een gemengd huwelijk van ballet en hiphop moet wel tot één geheel worden gesmeed. Maar volgens Keilman zit dat wel snor, vanwege de chemie tussen de choreografen. Zij vallen elkaar niet aan, maar vullen elkaar aan: “Ernst {{Ernst Meisner is choreograaf en sinds 2013 ook artistiek coördinator van de Junior Company van Het Nationale Ballet. Hij danste bij The Royal Ballet en bij Het Nationale Ballet. Lees hier een interview met hem}} is heel precies en weet goed wat hij wil, terwijl Marco {{Choreograaf Marco Gerris (1975, Filipijnen) is artistiek leider van ISH, het cross-over dansgezelschap dat hij in 2000 oprichtte.}} een chill persoon is die van improviseren houdt.”
Een meerwaarde van de samenwerking met het Nationale Ballet vindt Keilman de tot in de puntjes verzorgde decors, make up, licht en kostuums. Ook hier zullen de droomwereld van het ballet en het rauwere van street dance elkaar ontmoeten. “Wat dat betreft is GRIMM goed gekozen: sprookjesachtig én grimmig.”
Dwergen met humor
In welke zin verschilt GRIMM van Narnia? “Die voorstelling was netter en klassieker”, denkt Keilman. “GRIMM wordt grimmiger, speelser en humoristischer.” Keilman kijkt uit naar de scene waarin ze als boze grootmoeder battlet met een klassiek dansende Roodkapje. En ook naar dwergscene waarin Kumar speelt. “Die is geniaal grappig.” Kumar: “We hebben de karakters van de dwergen in dans omgezet. Daarbij combineren we hiphop, breakdance en klassiek. Ieder danst wel een solo in zijn eigen stijl, maar we doen ook dingen samen.” Kumar is erg nieuwsgierig hoe het publiek zich zal gedragen: “Hiphop-publiek is erg uitbundig, bezoekers schreeuwen na een ‘trick’, terwijl balletpubliek beschaafd applaudisseert. Ik kan niet wachten om te horen hoe die mix van publiek straks klinkt.”
Unboxing talent
Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met ING. Talent alleen is niet genoeg om de top te bereiken. Doorzettingsvermogen, flexibiliteit en creativiteit zijn minstens zo belangrijk. Bij haar zoektocht naar nieuw talent laat ING zich onder meer inspireren door de Junior Company van Het Nationale Ballet. De Unboxing Talent serie belicht de reis naar de top van talenten in verschillende disciplines.