Igone de Jongh: 'Als het dan toch dramatisch wordt, dan maar helemaal'
Tekst: Astrid van Leeuwen
Nog drie keer zal ze de rol van Julia dansen, dan valt het Nationale Ballet-doek definitief voor eerste soliste Igone de Jongh. Maar uitgedanst is ze nog lang niet. “Er komt nu ruimte voor nieuwe avonturen.” Ze gaat vooral haar ‘fantastische partners, coaches en collega-dansers’ missen. En wat absoluut niet? “De busreis naar Maastricht en daar dan drie Balanchine-balletten dansen. Die combinatie is ‘killing’.”
“Hij trok me letterlijk aan mijn haren de studio door, wist dingen uit mij te krijgen waarvan ik niet wist dat ik ze in mij had.” Igone herinnert zich haar eerste Julia-repetities met choreograaf Rudi van Dantzig nog in detail. “Het was een heel intense periode. Na Odette/Odile in Het Zwanenmeer was dit mijn tweede grote rol. Rafaël (Coumes-Marquet, die de rol van Romeo danste – red.) en ik dachten dat we als ‘jonkies’ niet zouden opgaan, maar dat gebeurde toch. Rudi, toen nog gezond en vol vuur, werkte veel met ons, meer dan met de eerste solisten. We renden door de studio, gaven voor ons gevoel alles, maar toch bleef Rudi maar vragen om méér, méér en nog méér. Ik was een tikkeltje bang voor hem, dacht vaak: wat wil hij nou van me?”
Van Dantzig geloofde in haar. Dat was al zo toen ze als elf-, twaalfjarige een van de kinderrollen in Het Zwanenmeer vertolkte. “Hij pikte mij eruit, zei letterlijk tegen mij: ‘Over tien jaar sta je in het midden’. Ik schaamde me dood. Natuurlijk vond ik het leuk, maar vooral ook heel eng. Ik dacht: laat mij nou maar lekker aan de kant staan.”
Hij heeft haar, zegt ze, geholpen om haar gevoelens op het toneel de vrije loop te laten. “Voordat ik Julia danste, kreeg ik vaak het commentaar als danseres koel en afstandelijk te zijn. Door Rudi’s voortdurende ‘getrek’ is die kritiek verstomd en ben ik de verhalende rollen ook steeds leuker gaan vinden.” Lachend: “Hoe dramatischer, hoe beter.”
ECHTE LIEFDE
Julia heeft haar op haar levenspad vergezeld, op de gelukkige momenten en de dieptrieste. Zo danste ze de rol anderhalve maand nadat haar moeder in 2007 overleed. “Rudi had mij kort na haar overlijden een lange, openhartige brief gestuurd, waarin hij onder meer refereerde aan de dood van zijn eigen moeder. Dat betekende veel voor mij. Eenmaal in de studio trok hij me meteen weer aan mijn haren, maar wel heel liefdevol.”
Het lukte haar niet om de sterfscène te repeteren, zo overstuur raakte ze ervan. “Rudi zei: ‘We laten het hierbij. Je weet wat je moet doen’. Dat hij mij dat vertrouwen gaf, raakte me. En wat ik ook erg waardeerde: hij heeft nooit tegen me gezegd ‘Gebruik je verdriet’.”
Igone danste dat seizoen veel Romeo en Julia-voorstellingen. “Dat was een zegen. Het gewone leven leek in die maanden alweer zo gewoon. Het was daarom ontzettend fijn dat dat op het toneel níet zo was. Dat ik me daar kon verliezen in alle heftigheid en drama. Julia dansen was als het ware therapie.”
Andere dramatische rollen volgden, maar Julia bleef – en blijft – een lievelingsrol. “Echte liefde! In het dagelijks leven klinkt het vaak als zo’n cliché, maar in Romeo en Julia is het werkelijkheid. Aan de liefde zit vaak toch een donkere kant: als geliefden ga je bijna nooit gelijk op, de een wil meer of sneller dan de ander, er is altijd wel iets. Maar in Romeo en Julia is die liefde heel helder, puur en overweldigend, en dat is zó heerlijk om te voelen. In Julia’s hart brandt een vuur, ze vecht blind voor haar liefde voor Romeo en dat ligt heel dicht bij hoe ik zelf ook ben.”
DROOMCAST
Bij haar besluit om haar carrière bij Het Nationale Ballet te beëindigen, wist Igone dan ook meteen dat ze ‘met Julia wilde eindigen’. Schertsend: “Als het dan toch dramatisch wordt, laten we dan maar ‘all the way’ gaan.” Ze kan zich er nog niks bij voorstellen, hoe de laatste keer zal zijn. “Ik hoop dat ik de rol gewoon kan dansen. Dat de emotie pas na afloop komt, want echt, anders is de derde akte (met de sterfscène – red.) niet te dragen.”
En er zijn meer uitdagingen. “Ik dans de rol voor het eerst met een nieuwe partner, Constantine Allen. Ik ben dol op hem, maar of je op het toneel samen ook die hartverscheurende chemie kunt creëren, is altijd afwachten. En dan: ik ben nu veertig, dus het spelen van een meisje van dertien is inmiddels ook een behoorlijke uitdaging. Dat zit ‘m in hele kleine dingen: hoe kus je iemand, hoe kijk je iemand aan, hoe verhoud je je tot bepaalde gebeurtenissen?”
Ze danst haar laatste voorstellingen met een ‘droomcast’, zegt ze. “Aina Bilkins als mijn voedster, Nicolas Rapaic in de rol van mijn vader, Vera Tsyganova als mijn moeder, Raimondo Fornoni als broeder Laurenzio, Young Gyu Choi als Mercutio en Jozef Varga in de rol van Tybalt. En met Het Balletorkest onder leiding van Ermanno Florio. Met hem danste ik mijn eerste Zwanenmeer en hij heeft bijna al mijn grote rollen daarna begeleid.”
Igone als Julia in 2013
Igone als Julia in 2019
‘Hans is goud geweest voor mijn carrière’
Het zijn dan ook de mensen die ze straks het meest zal missen, en de dagelijkse routine van het samenwerken in de studio. “Ik denk daarbij vooral aan de fantastische partners die ik heb gehad: Rafaël, Gaël Lambiotte, Alexander Zhembrovskyy en, recent, Marijn Rademaker en Daniel Camargo. En aan Sonja Marchiolli, die als balletmeester bepalend voor mijn carrière is geweest. Zij heeft mij uit het corps de ballet geplukt, zij was de degene die voormalig artistiek directeur Wayne Eagling ervan wist te overtuigen om niet te wachten, maar mij al op jonge leeftijd grote rollen te laten dansen. Ik ben Wayne daar heel dankbaar voor, hij was bereid risico’s te nemen, niets was te gek voor hem.”
Ze denkt ook terug aan het ontstaan van Notenkraker & Muizenkoning, de hitproductie van Eagling en Toer van Schayk. “We waren zo’n hecht team in die periode. We waren echt met z’n allen bezig om magie te creëren. En dat werkte: bij de première voelde het alsof we het publiek omverbliezen.”
In de jaren daarna vertrok een hele generatie dansers. “Dat was moeilijk: het afscheid nemen van dierbare vrienden als Marisa Lopez, Felipe Diaz, Cédric Ygnace, Rüta Jezerskyte, Charlotte Chapelier. Ik heb mij daarna een aantal jaren eenzaam gevoeld in de groep, maar gelukkig is dat weer overgegaan. Met de komst van dansers als Anna Tsygankova, Jozef Varga en Marijn vond ik weer een nieuwe familie. Een familie waartoe zeker ook balletmeesters Rachel Beaujean en Guillaume Graffin behoren, beiden zijn ongelooflijk belangrijk voor mij geweest.”
Het idee om de overstap naar een buitenlands gezelschap te maken, speelde een periode door haar hoofd. “Ik dacht dat het goed zou zijn om andere ervaringen op te doen, nieuwe horizonten te verkennen, maar uiteindelijk kon ik het niet. Het Nationale Ballet heeft onder Ted Brandsen de wereldtop bereikt, ik realiseerde me dat ik met de balletten en choreografen die hij binnenhaalde alles had wat mijn hartje begeerde. En daarbij: ik kon Hans (van Manen – red.) niet missen. Hans is goud geweest voor mijn carrière. Door hem ben ik wie ik nu ben.”
Igone bij RTL Live - 2016
IGONE BIJ RTL
Het leven begint bij veertig. Igone lacht erom. ‘Ik vind die veertig in elk geval helemaal prima. Ik weet nu veel beter dan voorheen wat ik wil en niet wil. Ik heb niet meer voortdurend het gevoel dat ik iets moet bewijzen, dat ik lief, knap, interessant, en altijd maar de beste moet zijn.”
Ze vond het lange tijd heftig om – als enige Nederlandse eerste soliste – hét boegbeeld van Het Nationale Ballet te zijn. “Interviews geven vond ik lastig, tv-optredens vaak vreselijk.” De omslag kwam, zegt ze, pas in 2015 met Dance, Dance, Dance. “Ik ontdekte dat ik voor het grote publiek weliswaar nog steeds een ‘alien’ was, maar dat ik wel werd geaccepteerd. Ik heb met mijn juryoptreden de balletwereld iets toegankelijker kunnen maken. Daar ben ik – met veel dank aan John de Mol – trots op.” Ze hoopt dan ook op een vervolg. “Ik zou heel graag een mooi televisieprogramma over ballet en balletdansers willen maken om mensen de betekenis die dans kan hebben te laten ervaren.”
En ze danst door… Meteen al in november wanneer ze eerst met acteur Pierre Bokma in Carré staat in De dans ontsprongen en daarna met Oostenrijker Jakop Feyferlik Van Manens Trois Gnossiennes danst tijdens het Balletgala van Stichting Dansersfonds ’79.
En daarna? Nieuwe avonturen dienen zich aan, maar eerst even rust. “Ik verlang er enorm naar om voor het eerst in 24 jaar helemaal vrij te zijn met de feestdagen. Om op het schoolkerstfeest van mijn zoon Hugo niet even snel binnen te rennen om iets te eten af te leveren, maar er als hulpmoeder bij te kunnen zijn. En om daarna met Hugo, Thijs (Römer – red.) en zijn dochter Sammie Kerst te kunnen vieren.”
Igone danst de rol van Julia op 10 (première), 22 en 31 oktober. Op 9 en 10 november staat ze met Pierre Bokma in Carré en op 14 november is ze te bewonderen tijdens het Balletgala waarmee het Dansersfonds ’79 zijn 40-jarig bestaan viert.
Wilt u alvast een persoonlijk bericht achterlaten voor Igone? Dat kan via het invullen van het formulier op haar fanpagina.