Muzikaal leider Raphaël Pichon en regisseur Romeo Castellucci over Le lacrime di Eros

Tekst: Jasmijn van Wijnen
 

Raphaël Pichon: “Ik vraag me al jaren af hoe een meesterwerk als Monteverdi’s l’Orfeo tot stand is gekomen. Hoewel ik natuurlijk weet dat Monteverdi een genie was, bestaat er een gat in onze kennis over het ontstaan van opera. Dit project heeft in eerste instantie als doel om een hommage te brengen aan een buitengewoon tijdperk in de muziekgeschiedenis. De periode van de 16e eeuw tot aan de vroege 17e eeuw was in Florence een tijdperk van mogelijkheden, waarin veel kunstenaars vanuit verschillende disciplines samenwerkten in een unieke zoektocht. Zij onderzochten hoe de menselijke hartstochten naar het podium te vertalen waren. Natuurlijk nam daarin het thema van de liefde een belangrijke plaats in.”

Romeo Castellucci: “Liefde loopt als een rode draad door de muziek van Le lacrime di Eros. Ze vormt de ruggengraat die door dichters wordt gebruikt om een taal te ontwikkelen, om oude verhalen opnieuw te vertellen, om nieuwe problemen en ontdekkingen te vatten. In de liederen die met Raphaël zijn uitgekozen, laat de liefde ook haar negatieve kant zien. Ze is nooit vervuld, maar gaat altijd gepaard met met een gemis, een traan, een lijden. Ze is een topos, een gemeenplaats die telkens van een andere inhoud wordt voorzien en die altijd een behoefte, een noodzaak vertoont. In de teksten klinkt er een bitterheid, een leegte. Maar leegte biedt ook de gelegenheid om te scheppen, om beelden te vormen die tot onze ziel kunnen spreken.”

Raphaël Pichon: “We hebben de mogelijkheid gecreëerd om een uitzonderlijk repertoire te presenteren met werk van componisten als Peri, Caccini, Marenzio en Cavalieri; componisten die belangrijk waren en erg getalenteerd, maar die maar weinig op een podium uitgevoerd zijn. Het repertoire is breed; intieme eenstemmige melodieën staan naast enorme madrigalen. Maar het is geen museumervaring, geen reconstructie. Het gaat terug naar de wortels: waarom wilden we opera in die tijd? Waarom hadden we het nodig? En het gaat over hoe we nu naar die tijd kunnen kijken, hoe we in die muziek kunnen duiken met een hedendaagse blik. Net zoals experiment toen centraal stond, experimenteren we ook nu met nieuwe technologieën om in de akoestische ervaring het toen en het nu samen te brengen.”

Romeo Castellucci: “De renaissance vindt haar oorsprong in de herontdekking van de klassieke wereld en roept de oorspronkelijke betekenis van het woord op: ‘een hergeboorte’. Zo laten we in Le lacrime di Eros de opera als kunstvorm als het ware opnieuw geboren worden, met de middelen die we vandaag de dag in het theater tot onze beschikking hebben.”

Romeo Castellucci

De Italiaanse theater- en operaregisseur, toneelschrijver en kunstenaar Romeo Castellucci staat bekend om zijn radicale beeldtaal in groots opgezette voorstellingen. Bij De Nationale Opera bracht hij eerder een overrompelende Das Floß der Medusa van Hans Werner Henze.

Raphaël Pichon

De Franse koor- en orkestdirigent Raphaël Pichon richtte in 2006 Pygmalion op, een koor en orkest dat op historische instrumenten de kruisverbanden verkent tussen Bach en Mendelssohn, Schütz en Brahms, en Rameau, Gluck en Berlioz. Zijn project Stravaganza d’amore kon eerder op lovende recensies rekenen: “de resultaten zijn fascinerend en soms ronduit onthullend”, aldus tijdschrift Gramophone.

Pygmalion

Het in 2006 door Raphaël Pichon opgerichte Pygmalion benadert de oudemuziektraditie met een unieke eigenheid en hedendaagsheid. Het ensemble bestaat uit een koor en een orkest en is in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een van de belangwekkendste en ook bij het Nederlandse publiek meest geliefde uitvoerders van oude muziek. Le lacrime di Eros is de kroon op Stravaganza d’amore, een langer lopend onderzoeks- en uitvoeringsproject van Pichon en Pygmalion omtrent de Florentijnse wortels van de opera.

Le lacrime di Eros  is van 15 tot en met 21 november 2024 te zien bij De Nationale Opera in Nationale Opera & Ballet