OFF Talentenopera's over de zoektocht naar een identiteit
Tekst: Julia Cornelissen
Tijdens de vierde editie van het Opera Forward Festival staat een nieuwe reeks talentopera’s op het programma. Het thema van het festival is dit jaar ‘Identiteit en Confrontatie: de angst voor het onbekende’. Volgens artistiek directeur Anthony Heidweiller zijn het thema en de producties van de studenten nauw verbonden: “De zoektocht naar een identiteit is de kern van het kunstenaarschap.”
Voor Heidweiller is het belangrijkste de vraag: “Wat wil je overdragen? Wat is je urgentie, je passie? In de zoektocht hiernaar zijn confrontatie en de angst voor het onbekende geen problemen, maar zorgen ze voor groei. Kunstenaars hebben de taak om de wereld een spiegel voor te houden. Ze kunnen een publiek helpen aan emotionele antwoorden op vragen die de wereld oproept. Dat is niet gemakkelijk: voor veel mensen is dit ook een confrontatie met zichzelf. Daarom is het zo belangrijk dat er een plek is zoals het Opera Forward Festival, waar kunstenaars in spe veilig kunnen experimenteren.”
Geluiden uit de stad
Vijf interdisciplinaire groepen van studenten geven ieder hun eigen draai aan het thema, zoals de angst voor het onbekende voor iedereen net iets anders behelst. Er is één gemene deler: experimenten komen we in de korte opera’s ruimschoots tegen. “Het proces van het maken van deze opera’s is soms belangrijker dan het eindresultaat,” zegt Heidweiller. Zo is het proces voor een van de groepen studenten bijvoorbeeld belangrijker dan een verhaallijn. Hun op improvisatie-gebaseerde opera wordt uitgevoerd op het entresol van Nationale Opera & Ballet. De verhouding van de cast tot onberekenbare elementen, zoals de geluiden uit de stad, staat centraal.
"Een ander team van talenten heeft ervoor gekozen om een draai te geven aan een bestaand verhaal, dat nog altijd actueel is. Deze groep verbeeldt een zestiende-eeuws Portugees verhaal over religieuze oppressie, dat resoneert in deze tijd van groeiende onderdrukking. Voor weer een andere groep is de almaar doortikkende tijd de angst waaraan zij uiting wil geven. In het noodtrappenhuis van Nationale Opera & Ballet beeldt dit team het verloop van tijd uit, met de trap als metafoor. Is het leven een lineair verloop omhoog, of kun je twee kanten op? Het publiek zal niet het gevoel hebben een klassieke opera te zien. “Deze opera heeft bijna geen tekst, maar bestaat alleen maar uit klanken,” zegt Heidweiller. “Het is een poëtisch spel van klanken en acteren, waarin de stem niet op de eerste plaats staat.”
Opera Forward Festival
Subtiele patronen
De angst voor het onbekende vinden we ook in het alledaagse. Een team kiest ervoor om subtiele patronen uit onze samenleving aan de kaak te stellen. Zouden we de dingen die we dag in dag uit gedachteloos doen ook anders kunnen aanpakken? En dan is er nog de opera waarin studenten een gemeenschap van vogels verbeelden. Eén vogel die niet in de groep past, besluit om weg te gaan. Hij treedt buiten zijn comfortzone, zodat hij kan groeien. De comfortzone verlaten is ook wat deze talenten en hun cast doen. De makers gebruiken vogels om vanuit een ander perspectief naar de mens te kijken. Het verhaal illustreert hoe het is om te vertrekken en al je zekerheden achter te laten: iets wat wij door onze moderne technologie en constante verbondenheid bijna niet meer kennen.
De vraagstukken van onze tijd
Volgens Heidweiller zijn de vragen die de producties oproepen belangrijk. “Deze opera’s zijn zo interessant omdat ze ons, misschien nog wel meer dan de producties op het grote podium, doen inzien wat de vraagstukken en verhalen zijn van onze tijd.” De studenten krijgen alle ruimte om deze kwesties tot uiting te brengen. “Los van docenten hebben ze de kans om hun lessen interdisciplinair tot uitvoering te brengen en te experimenteren met nieuwe stijlen. Dit is de nieuwe generatie operamakers. Over tien jaar gaan deze talenten ons hopelijk de verhalen vertellen die wij nodig hebben om geïnspireerd te raken. Middels de mooie traditie van opera.”
Dit artikel verscheen eerder in Odeon 113.