‘We willen onze bezoekers blijven overdonderen’

Het theater moeten sluiten, weer mogen openen en vervolgens opnieuw moeten sluiten, van volle zalen naar een beperkte capaciteit en plotseling alle avondvoorstellingen moeten omtoveren tot matinees. Dat Stijn Schoonderwoerds eerste seizoen als algemeen directeur van Nationale Opera & Ballet veelbewogen was, is een understatement. Dit weerhoudt hem er echter niet van met positieve energie te kijken naar het seizoen dat voor ons ligt. Al is in een tijd als deze terugblikken nodig voor een realistische kijk op de toekomst.

Schoonderwoerd: “Het is geen makkelijk jaar voor ons geweest. De coronapandemie heeft niet alleen een enorme impact gehad op de zangers, dansers en artistieke staf, maar ook op alle medewerkers achter de schermen: van technici tot marketeers en van de coupeurs in het kostuumatelier tot de kassamedewerkers, die meer dan 20.000 kaarten hebben moet teruggeven.” Daarnaast vroeg de coronasituatie enorm veel loyaliteit en flexibiliteit van bezoekers: “Door de veranderende coronamaatregelen moesten we keer op keer ons programma omgooien en hebben we moeilijke beslissingen moeten nemen. Want wat doe je wanneer je een uitverkochte avondvoorstelling wel in de middag mag spelen, maar in die situatie niet meer dan 400 mensen in de zaal mag ontvangen? Annuleer je dan de voorstelling in zijn geheel of grijp je de kans om toch voor 400 mensen te spelen?

We hebben steeds voor het laatste gekozen, omdat we het belangrijk vonden om te blijven optreden. Dit betekende helaas wel dat we veel mensen hebben moeten teleurstellen. En toen kregen we grote technische problemen bij de restitutie van deze kaarten, waardoor veel mensen te lang op hun geld hebben moeten wachten. Geen beste beurt, waar we bepaald niet trots op zijn.”

‘Deze situatie heeft onderstreept hoe waardevol een live theaterervaring is’

Tegelijkertijd bood deze moeilijke periode nieuwe mogelijkheden en ruimte voor reflectie: “In een tijd als deze moet je, binnen de kaders van wat er niet kan, creatief nadenken over wat er wél kan. Zo was het plotseling niet altijd meer mogelijk om operazangers en artistieke teams van over de hele wereld in te vliegen. Dit was in eerste instantie natuurlijk alles behalve praktisch, maar dwong ons wel om op zoek te gaan naar alternatieve werkwijzen, die vaak een stuk milieubewuster bleken. Dat zijn belangrijke inzichten, die kunnen bijdragen aan een duurzamere toekomst voor ons huis. Daarnaast hebben we verder onderzocht welke kansen er liggen op het gebied van online programmering. We hebben hier enorm veel positieve reacties op ontvangen, zowel van nationaal als internationaal publiek, maar hebben ook van veel bezoekers gehoord dat een online voorstelling nooit gelijk zal staan aan een live ervaring. Deze situatie heeft onderstreept hoe waardevol een live theaterervaring is: de echte, pure interactie tussen makers, performers en publiek vindt fysiek plaats in de zaal. Daarom is het zo belangrijk om live te blijven optreden: we willen onze bezoekers blijven overdonderen en nieuwe groepen kennis laten maken met deze ervaring.”

Om hierin te slagen, is het volgens Schoonderwoerd zaak om er voor te zorgen dat iedereen zich thuis voelt in het theater: “Een van onze belangrijkste doelen voor de komende seizoenen is ruimte in de programmering creëren voor nieuw, lokaal talent en voor verschillende culturele tradities. Dit is niet alleen vanuit maatschappelijk oogpunt belangrijk, maar is ook een artistieke verrijking die bijdraagt aan de vooruitgang van de kunstvormen.” De komst van een nieuwe kleine zaal speelt hierin een belangrijke rol. “We krijgen er een voormalige vergaderzaal van de gemeente bij. Het wordt een multifunctionele plek die ruimte biedt voor een nieuwe groep makers en de experimentele verkenning, verbreding en verdieping van de kunstvormen waar zij zich mee bezig houden. Ik ben ontzettend benieuwd welke nieuwe perspectieven en spannende voorstellingen dit zal opleveren.” De komst van de nieuwe zaal is echter niet de enige verandering in het aangezicht van Nationale Opera & Ballet: komend seizoen wordt ook de ruimte rondom de kassa gerenoveerd. “Bij ons vaste publiek zal dit zeker, op een positieve manier, gaan opvallen.”

Daarnaast hoopt Schoonderwoerd in het komende seizoen vooral voorstellingen te kunnen blijven brengen zoals we dat bij Nationale Opera & Ballet gewend zijn. “Dat alles wat we hebben geprogrammeerd kan doorgaan en we het gehele seizoen voor volle zalen kunnen blijven spelen. Daar zijn we allemaal erg aan toe.”