Maria Chugai

Muzikaal en expressief 

Maria’s vader, een ingenieur, hoopt aanvankelijk dat zijn dochter in zijn voetsporen zal treden. Wat niet wegneemt dat haar ouders grote kunstliefhebbers zijn. Ze nemen hun twee dochters mee naar musea, concertzalen en theaters. Maria’s jongere zus Lucia ontwikkelt daardoor een passie voor muziek (en is na haar afstuderen aan het Praags conservatorium nu een bekende jazz-singer-songwriter); Maria zelf wordt op haar vijfde betoverd door de allereerste balletvoorstelling die ze ziet: De Notenkraker. “Het was Tsjaikovski’s muziek die mij het meest raakte. Ik zag ballet als een poëtische visualisatie van de muziek, en na die voorstelling begon ik thuis zelf te dansen.” Haar moeder steunt Maria in haar aspiraties en neemt haar mee naar een auditie van de balletschool van de beroemde Oekraïense danser Vadim Pisarev, in Maria’s geboortestad Donetsk. “Ik werd op slag verliefd op ballet.” Maria is de jongste in haar klas en heeft geen eerdere balletervaring, maar ze wordt door haar leraren geprezen om haar muzikaliteit, expressiviteit en haar wil om hard te werken.

Vadim Pisarev ziet potentie in haar en laat haar, als een van zijn beste studenten, de school vertegenwoordigen op competities en tijdens internationale zomerfestivals, waar Maria wordt opgemerkt door docenten van de Vaganova Balletacademie. Op dertienjarige leeftijd wordt ze er aangenomen in het vierde jaar, bij docent Olga Baltacheeva, en later wordt ze uitgekozen door de veelgeprezen professor Ludmila Kovaleva, onder wier leiding ze in 2006 succesvol afstudeert. “Ik herinner me mijn schooltijd als een magische tijd”, zegt Maria. “Het verblijf op een kostschool in Sint-Petersburg, ver weg van mijn familie, was weliswaar een flinke, karaktervormende uitdaging, maar hierdoor heb ik wel levenslange vriendschappen kunnen sluiten en een eindeloze liefde voor mijn tweede thuisstad kunnen ontwikkelen.” 

Requiem 

Nu, zoveel jaren na haar vertrek uit Sint-Petersburg, zegt ze: “Net als de jaren aan de Vaganova Balletacademie, heeft ook mijn tijd in Nederland mij gevormd. Ik heb hier met zóveel bijzondere mensen gewerkt.” Van de vele choreografen van wie ze balletten heeft gedanst, zijn vooral Hans van Manen en Toer van Schayk haar uitermate dierbaar, en ze betreurt het dat ze de derde ‘Van’ – Rudi van Dantzig (in 2012 overleden) – nooit heeft ontmoet. “Alleen al uit zijn Zwanenmeer, Romeo en Julia en Vier letzte Lieder spreekt wat een bijzonder iemand hij moet zijn geweest.” Kleines Requiem behoort tot haar favoriete Van Manen-balletten, maar zijn Fantasia spant voor haar de kroon, en Van Schayks Requiem is in dat geval het kroonjuweel. “Dat was voor mij echt een hoogtepunt. Vanwege de krachtige boodschap van de choreografie, de eenheid die de dansers op het podium vormden en vooral vanwege Mozarts fenomenale muziek, die live werd uitgevoerd door orkest en zangers.” Muzikale interpretatie staat sowieso in al haar optredens voorop. “Het met mijn lichaam en ziel visualiseren van muziek is voor mij de essentie van het dansersvak.” 

Mastergraad 

Na twee choreografieën te hebben gemaakt voor het jonge-choreografenprogramma New Moves (Wild is the Wind in 2015 en Claire de lune in 2016) is Maria – naast alle repetities en optredens met Het Nationale Ballet – opnieuw een studie aan de Vaganova Balletacademie gestart. In juli 2023 heeft ze een zevenjarige studie afgerond en in Sint-Petersburg de graad van ‘Master of Fine Arts’ gehaald. “Naast mijn interesse in lesgeven en kunstgeschiedenis, was dit voor mij ook een manier om nauwe banden te onderhouden met mijn geliefde stad en alma mater. Ik ben geboren in de multiculturele Sovjet-Unie, uit een Oekraïense vader en een Russische moeder, en ik woon nu al meer dan tien jaar gelukkig in Nederland. Ik zie mijzelf daarom als een wereldburger die cultuur promoot. Ik ben hier in Amsterdam om te leren, maar ook om iets van mijn achtergrond tot uiting te brengen, en als ik naar huis ga, breng ik weer iets mee van hier.” 

Tekst: Astrid van Leeuwen