David Dawson: de romantische choreograaf
Tekst: Maggie Foyer
Zelden worden de woorden ‘romantisch' en 'ballet' in één adem genoemd met vernieuwende moderniteit, tenzij het over David Dawson gaat. Zijn bewegingstaal is trouw aan de klassieke ballettraditie, maar zijn artistieke partners zijn zeer vernieuwende componisten en ontwerpers. Wat Dawson uniek maakt is dat hij de klassieke techniek oprekt tot de grenzen van het menselijk lichaam en zo tot een sterk 21ste-eeuwse esthetiek komt. Deze koppelt hij in zijn werk vervolgens aan emoties rondom liefde, leven en dood, thema’s die het hart van al zijn balletten vormen.
Dawsons choreografieën zijn uitdagend. Hij lokt dansers uit hun comfortzone en vraagt om mentale en fysieke souplesse. Zijn dansers moeten zijn passie delen en met hem tot het uiterste gaan. Courtney Richardson, die in 2015 in Dresden de rol van Isolde creëerde in Tristan + Isolde zei hierover: “Je kunt zijn energie voelen, zijn passie voor wat hij doet. Hij weet wat hij wil, en hij blijft aandringen totdat hij het krijgt.” Dawson heeft de reputatie veeleisend te zijn, wat niet zelden tot verbluffende resultaten leidt. Een danser die een video-opname van zichzelf in de studio terugkijkt, roept verbaasd uit: “Heb ik dat gedaan?”
Naar aanleiding van een eerder gesprek vraag ik David of hij nog steeds van zijn dansers verwacht dat ze kunnen vliegen. Lachend: “Ja, en dat doen ze ook!” Het is een genot om naar te kijken. Voorbij grenzen gaan is wat een voorstelling bijzonder maakt. Dansers gaan voorbij het voorstelbare en rechtstreeks hun emoties in. Daar schuilt eerlijkheid, oprechtheid en waarheid.”
“Klassiek ballet wordt vandaag de dag anders gedanst,” vertelt Dawson. “De kunstvorm heeft een langzame, rustige en fantastische ontwikkeling doorgemaakt. Nu word je plotseling geconfronteerd met nieuwe generaties dansers die op nieuwe manieren en in nieuwe stijlen zijn opgeleid. Zelfs wanneer zij de 19de-eeuwse ‘klassiekers’ dansen, doen ze dat met een opvallende frisheid en schoonheid.
David Dawson: Amsterdam en Frankfurt
Dawson werd geboren in Londen en woont nu in Berlijn, maar hij is net zo goed thuis in Amsterdam, waar hij ‘artistic associate’ is van Het Nationale Ballet. Hij kwam in 1995 als danser bij het gezelschap en er ontstond door de jaren heen een nauwe band. “Het was nooit mijn intentie om choreograaf te worden”, zegt Dawson. “Naar Amsterdam komen voelde als een bevrijding. Het was een plek waar ik met al mijn tekortkomingen geaccepteerd werd. Ik kon er mijn eigenheid ontdekken en dansen op een manier die bij mij paste. Ik heb mezelf bij Het Nationale Ballet echt kunnen ontwikkelen als artiest.”
In Amsterdam maakte Dawson in 2000 zijn eerste grote werk, A Million Kisses to my Skin. Het werd een groot succes en wordt nog steeds gedanst door gezelschappen over de hele wereld. Dawson sloot zijn danscarrière af bij Ballett Frankfurt onder William Forsythe. “Bill was een andere factor die van grote impact was op mijn leven. De sfeer van het gezelschap en de manier waarop iedereen daar samenwerkte waren voor mij een stimulans om meer vanuit mezelf te werken en meer op mezelf te durven vertrouwen. Bill bracht verschillende elementen bij elkaar op een interessante manier, die mij nog steeds inspireert als choreograaf.”
‘ik hou van klassiek ballet en van de ongelofelijke schoonheid die schuilt in een arabesque’
Voor Dawson betekende zijn ervaringen bij Ballett Frankfurt geen ‘afscheid van het classicisme’, integendeel. “Ik maak deel uit van een kunstvorm, ik hou van klassiek ballet en van de ongelofelijke schoonheid die in een arabesque schuilt. Respect voor ballet loopt als een rode draad door mijn hele opleiding en de mensen en ervaringen die mij gevormd hebben. Ik heb mijn herinneringen en inspiratiebronnen, soms haast mythische ervaringen, zoals de lessen van Svetlana Beriosova op zaterdagochtend. Die zal ik nooit vergeten. Dit soort ervaringen spoort je aan en maakt je dapper; en voor het maken van ballet heb je enorm veel moed nodig.”
ACTUEEL KLASSIEK BALLET
Het soort ballet dat Dawson maakt tart de conventies. Geen kinderlijke werelden vol regenbogen of eenhoorns of koninklijke paleizen bevolkt met gekroonde hoofden. Samen met kostuumontwerpster Yumiko Takeshima, eveneens een voormalig danser van Het Nationale Ballet, maakt hij balletten waarin geen plaats is voor tule, tiara’s en tutu’s. Dawson gelooft dat ballet over gewone mensen kan gaan en zich kan verhouden tot de actualiteit. Bezorgdheid om het onder druk komen staan van waarden als diversiteit en empathie vormden een inspiratiebron voor de solo Citizen Nowhere (2017), een tour de force voor een enkele mannelijke danser, die Edo Wijnen een Zwaan-nominatie opleverde, alsook, in 2019, de Alexandra Radius Prijs. Politieke statements, Antoine de Saint-Exupéry Le petit prince en thema’s als eenzaamheid en stateloosheid werden met elkaar verweven op de klanken van een nieuwe compositie van Szymon Brzóska en met ontwerpen en videoprojecties van Eno Henze. Het was ballet, versmolten met het beste wat hedendaagse kunst te bieden heeft.
Foto's: Oliver Look (portret David Dawson), Hans Gerritsen (scènefoto's)
Van 8 tot 16 december 2022 is The Four Seasons én de wereldpremière van Legacy Variations van choreograaf David Dawson te zien in de voorstelling Dawson. Kijk hier voor meer informatie: Dawson
