Het verhaal van Het Zwanenmeer

EERSTE AKTE

Het tuinfeest voor Siegfrieds verjaardag

Prins Siegfried wordt op zijn achttiende verjaardag verrast met een tuinfeest dat is georganiseerd door zijn vriend Alexander. Deze heeft daarbij hulp gekregen van hovelingen en omwonenden van het kasteel. De opvoeder van de prins, Von Rasposen, ergert zich aan de vriendschappelijke omgang van Siegfried en Alexander met de boerenbevolking. De komst van de vorstin – Siegfrieds moeder – onderbreekt de feestelijkheden. Zij schenkt haar zoon een ring en wijst hem op zijn toekomstige taak als haar opvolger: spoedig zal hij een bruid moeten kiezen. Siegfried raakt overmand door verdriet bij het vooruitzicht dat aan zijn jongensjaren een einde komt. Bij het vallen van de avond mijmert hij met Alexander over zijn toekomst. Zij besluiten een zwerftocht te maken in de omringende bossen.

TWEEDE AKTE

De ontmoeting met Odette

Siegfried en Alexander lijken te zijn verdwaald in het bos en strijken neer aan de oevers van een uitgestrekt meer. Een grote, rondcirkelende roofvogel jaagt het tweetal angst aan; het is alsof de spiedende gestalte van Von Rasposen hen blijft achtervolgen. De roofvogel, eigenlijk de boze tovenaar Von Rothbart, roept uit het donkere meer een zwaan op die een menselijke gestalte aanneemt. In deze Odette – de zwanenkoningin – en haar volgelingen meent Siegfried zijn idealen van oprechtheid en eenvoud verwezenlijkt te zien. Omringd door zo veel puurheid en geluk zweert hij dat hij zijn idealen eeuwig trouw zal blijven.

DERDE AKTE

De verloochening

Tijdens een officiele ontvangst in het kasteel wordt een aantal huwelijkskandidaten aan Siegfried voorgesteld. Tot verbazing van de aanwezigen en ongerustheid van zijn moeder weigert Siegfried een keuze te maken; het vertoon van pracht en praal steekt te schril af tegen de eenvoud van de droom die hij bij het meer beleefde. Von Rasposen kondigt de laatste gasten aan: het zijn Von Rothbart, diens dochter Odile, en hun gevolg. Siegfried meent dat in de gestalte van de zwarte zwaan Odile de witte zwanenkoningin Odette schuilgaat, maar hij aarzelt. Von Rothbart en Odile begoochelen hem daarop met een zinnenstrelend vertoon van schittering en virtuositeit. Tot ontzetting van Alexander zwicht Siegfried: hij biedt Odile zijn ring aan. Te laat beseft Siegfried dat hij zijn ideaal, Odette, heeft verloochend. Wanhopig vlucht hij terug naar het meer.

VIERDE AKTE

De verzoening met Odette

Ontgoocheld en met het gevoel te zijn verraden vertoeven Odette en haar lotgenoten bij het nachtelijke meer, waar Siegfried hen vindt. Odette vergeeft Siegfried zijn dwaling en tracht hem te troosten: hij moet met de werkelijkheid leren leven. Von Rothbart probeert Siegfried bij het meer te verjagen. Siegfried weet hem te trotseren, maar verdrinkt in het meer. Terwijl Von Rasposen terugkeert van een vergeefse zoektocht naar de prins, vindt Alexander het ontzielde lichaam van zijn vriend. In Alexander zullen de idealen van Siegfried blijven voortleven.