Igor Stravinsky

Igor Fjodorovitsj Stravinsky (Oranienbaum, Rusland, 17 juni 1882 – New York, 6 april 1971) was een van de invloedrijkste componisten van de twintigste eeuw. Hij studeerde in Rusland compositie bij Nikolaj Rimski-Korsakov, die een aanzienlijke invloed had op zijn vroege werken. Stravinsky werd een internationale beroemdheid met drie balletten die hij in opdracht van Sergej Diaghilev schreef voor diens legendarische Ballets Russes: L’Oiseau de feu, Petroesjka en Le sacre du printemps. Dat laatste veroorzaakte een rel bij de première in 1913. Critici spraken van ‘Le massacre du tympan’ (‘de slachting van het trommelvlies’). Nu wordt de balletcompositie gezien als een van de belangrijkste werken uit de klassieke muziekgeschiedenis.

De uitbraak van de Eerste Wereldoorlog dwong Stravinsky om Rusland te ontvluchten en zich in Zwitserland te vestigen. Overmand door heimwee bleef hij Russische folklore gebruiken als inspiratiebron. Twee van zijn bekendste werken uit zijn Zwitserse periode zijn Renard en Les Noces, beide balletten-cantata: ballet met zang. Ook liet hij zich beïnvloeden door ragtime. In 1918 verwerkte hij de ritmische stijl in L’Histoire du soldat en in de Ragtime voor elf instrumenten.

Vanaf 1920 woonde Stravinsky in Frankrijk, waar hij zijn oeuvre voortzette met werken als Apollon musagète, het eerste ballet waarvoor hij samenwerkte met de dan 24-jarige choreograaf George Balanchine, met wie hij zijn leven lang bevriend zou blijven. Apollon musagète is een voorbeeld van Stravinsky’s neoclassicistische werken, waarbij hij hulde bracht aan muziek van vroegere meesters, in dit geval Jean-Baptiste Lully.

Stravinsky’s werk kreeg steeds vaker een kritisch onthaal in Frankrijk, terwijl de belangstelling in de Verenigde Staten juist toenam. Nadat hij in 1939 naar de VS verhuisde, bleef hij intensief samenwerken met George Balanchine, die in totaal 31 balletten op muziek van Stravinsky creëerde. Waaronder ook Circus Polka, een ballet met olifanten voor het Ringling Brothers and Barnum and Bailey Circus. Bij dit ballet tilde een van de olifanten Balanchines tweede vrouw, ballerina Vera Zorina, op zijn rug.

In de jaren vijftig ontwikkelde Stravinsky zich weer in een andere richting: hij experimenteerde met seriële muziek, waarvan de structuur gebaseerd is op een vaststaande reeks tonen. Dit komt onder andere terug in Agon (1957), een van de belangrijkste werken uit het Stravinsky-Balanchine-repertoire.

Stravinsky stierf in New York City op 6 april 1971, met meer dan honderd werken op zijn naam.