Juryrapport Alexandra Radius Prijs 2024
Als juryleden van de Alexandra Radius Prijs kijken wij opnieuw terug op een indrukwekkend balletseizoen, waarin de dansers van Het Nationale Ballet uitmuntende en regelmatig zelfs verbluffende prestaties hebben geleverd. In het klassieke repertoire, zoals in Rachel Beaujeans succesproducties van Giselle en Raymonda, maar zeker ook in het eigentijdse repertoire, met als hoogtepunten dit keer onder meer Annabelle Lopez Ochoa’s Frida, Jiří Kyliáns Wings of Wax, David Dawsons ANIMA ANIMUS, Hans van Manens Frank Bridge Variations en Concertante, en het Stravinsky Sprookjes-tweeluik van Alexei Ratmansky.
Veel namen passeerden dan ook de revue tijdens de jurybesprekingen voor de Alexandra Radius Prijs 2024, zowel van bekende solisten als van aankomende sterren. De uiteindelijke keuze viel daarbij op een danseres die zich niet alleen in zowel klassieke als hedendaagse balletten op uitzonderlijke, vaak ontroerende wijze heeft onderscheiden, maar die we met de toekenning van de Alexandra Radius Prijs ook willen eren voor haar buitengewone moed.
In maart 2022 verliet de Russische prima ballerina Olga Smirnova – want om haar gaat het – huis en haard: meteen na de Russische invasie in Oekraïne nam zij resoluut stelling tegen Poetins oorlogsverklaring, wat onder meer betekende dat zij haar sterpositie bij het Moskouse Bolsjoj Ballet niet langer kon én wilde behouden. Van alle topgezelschappen waar zij daarna terecht had gekund, koos zij – mede vanwege het repertoire van Hans van Manen – voor Het Nationale Ballet. Sindsdien heeft zij zich in rap tempo tot een van de meest geliefde solisten van het gezelschap ontwikkeld. Vanwege haar opvallende talent, haar uiterste toewijding, haar grote nieuwsgierigheid naar nieuwe choreografieën en dansstijlen en, last but not least, vanwege haar zeer sympathieke en bescheiden karakter.
In het afgelopen seizoen schitterde Smirnova niet alleen op het toneel in de grote klassiekers – Giselle en Raymonda – maar, als Giselle, met Jacopo Tissi aan haar zijde, ook in bioscopen over de hele wereld. Haar klassieke puurheid, zuiverheid van lijn en grote muzikaliteit kwamen op het filmdoek nóg duidelijker naar voren, en vooral in de tweede akte van het ballet wist ze, met haar bijna breekbare verschijning, diep te ontroeren.
Maar hoezeer Smirnova ook gevormd is in de Russische klassieke traditie – ze kreeg haar opleiding aan de beroemde Vaganova Balletschool in Sint-Petersburg –, ook in het internationale, hedendaagse repertoire wist ze het afgelopen seizoen alle ogen op haar te vestigen. Zo vertolkte ze choreografieën van Hans van Manen (Frank Bridge Variations en Concertante) en Jiří Kylián (Wings of Wax) alsof ze nooit anders gedaan heeft: zich totaal openstellend voor de specifieke stijl van de beide grootmeesters, maar tegelijkertijd ook een onmiskenbaar eigen, magische invulling aan hun balletten gevend. En van magie was zeker ook sprake tijdens het Gala waarmee Het Nationale Ballet het seizoen besloot, waarbij Smirnova met haar betoverende uitvoering van het ‘zwarte duet’ uit Postscript, wederom met Tissi aan haar zijde, het grote gemis in Nederland van het bijzondere werk van León en Lightfoot (nu Nederlands Dans Theater dit niet meer uitvoert) tot in elke vezel voelbaar maakte.
Voor de danskunst in Nederland is Smirnova, volgens ons als juryleden, een kostbare aanwinst en met haar enorme toewijding, inzet en nieuwsgierigheid naar andere, voor haar nieuwe dansvormen is ze een voorbeeld voor alle dansers in Nederland en daarbuiten. Het is dan ook met veel trots dat wij de Alexandra Radius Prijs 2024 – met unanieme instemming – aan haar toekennen. In de vurige hoop dat het Nederlandse balletpubliek en wij nog heel veel jaren van haar uitzonderlijke kwaliteiten mogen genieten.
Jury Alexandra Radius Prijs 2024
De jury van de Alexandra Radius Prijs bestond dit jaar uit: naamgeefster Alexandra Radius (voormalig eerste soliste van Het Nationale Ballet), Alexander Zhembrovskyy (voormalig eerste solist van het Nationale Ballet en eigenaar van de naar hem genoemde dans- en fitnessstudio), Astrid van Leeuwen (dansjournalist en -publicist), Frederik Redelé (bestuurslid Nationale Opera & Ballet Fonds), Bram Posma (Vriend van Het Nationale Ballet) en Rutger Steens (Young Patron van Het Nationale Ballet).