Yannick van Leeuwaarde

Achter de schermen: de geluidstechnicus

15 juli 2022

Tekst: Lune Visser

Hoewel producties vaak magisch lijken, worden ze niet zomaar uit de hoge hoed getoverd. Achter de schermen draagt elke medewerker op elke afdeling zijn steentje bij. Wie doet wat? En hoe verloopt voor hen het maakproces? We spreken Ramón Schoones, die als geluidstechnicus op de afdeling Audio, Video en Media (AVM) werkt.

Audio, video én media. En dan zowel in de zaal als bij de opnames in de studio op de eerste verdieping. Een hoop verschillende aspecten dus, maar Ramón houdt zich specifiek bezig met het onderdeel audio: “Dat is mijn voornaamste discipline, en dan vooral de opnametechniek. Al lopen de verschillende aspecten hier ook wel in elkaar over. Zo heeft een video natuurlijk ook geluid nodig.”

Zenden en opnemen

Het werk van de medewerkers van AVM bestaat dus uit twee delen: de afdeling draagt verantwoordelijkheid voor het geluid in de zaal en zorgt daarnaast voor diverse opnames, zoals registraties en livestreams van voorstellingen en opnames van bijvoorbeeld radiocommercials. Hierbij is het aan de geluidstechnici om alles zo mooi mogelijk te laten klinken; de klanken van een instrument, het geluid van een denkbeeldige helikopter die boven de zaal vliegt of de opname van een stem.

“Maar even voor de goede orde”, voegt Ramón toe,“bij klassieke opera’s versterken we in de basis niets, tenzij het bijvoorbeeld om een kleine koorbezetting 'off stage' gaat. Als je bij de zangers toch een microfoontje ziet, dan betekent dat dat we de voorstelling aan het registreren zijn. In moderne opera’s wordt er wel steeds vaker gewerkt met versterking: dan zitten er bijvoorbeeld speciale effecten in, moeten stemmen vervormd worden of moet een geluid van een bepaalde kant komen. Dat geeft altijd een mooie uitdaging.”

“... bij klassieke opera’s versterken we in de basis niets”

Versterking op het toneel

En niet alleen het geluid voor de kijker, maar ook dat voor de artiesten zelf valt binnen het takenpakket van de geluidstechnici. “Het toneel is zó groot en er wordt op zó veel verschillende plekken wat opgevoerd. Als je aan de voorkant staat, hoor je het orkest nog wel, maar als je een paar meter naar achter loopt, wordt dat al snel minder. We versterken de muziek daarom richting het podium en zorgen er met meerdere schermen rondom het toneel voor dat je overal de dirigent kan zien.”

Zelf moeten de technici ook goed blijven opletten: “Elke cue moet op tijd worden ingestart en je bent hierbij meestal afhankelijk van hoe snel een orkest speelt. We lezen daarom allemaal bladmuziek, waarin we onze eigen aantekeningen maken – bijvoorbeeld ‘Attentie: microfoon moet harder’ of ‘Attentie: kanon instarten’ – en die cues timen we vervolgens handmatig. Bij balletvoorstellingen moet er soms zelfs op het juiste moment een heel muziekfragment worden aangezet.”

“Elke cue moet op tijd worden ingestart en je bent hierbij meestal afhankelijk van hoe snel een orkest speelt”

Technische muziekregisseur

Muzikaliteit is op deze afdeling dan ook een vereiste: “We komen allemaal van het conservatorium en techniek is ons middel om muzikaal iets voor elkaar te krijgen. Ook als we opnames mixen of nabewerken, ben je eigenlijk bezig als klankregisseur. Dat maakt dit werk zo leuk: de ene dag word je opgeslokt door een bewerkingsproces in de studio en de volgende dag ben je over het podium aan het rennen om overal te zorgen voor het mooiste geluid. En dat we hier alles zelf in huis maken, vind ik nog wel het meest bijzonder. Hierdoor krijgen we de ruimte om creatief bezig te zijn en mogen we altijd iets origineels aan de mensen presenteren.”