Voorstellings-informatie

Voorstellings-informatie

Duur

1 uur en 40 minuten, geen pauze

Deze voorstelling wordt gezongen in het Latijn.

Christian Spucks productie van Messa da Requiem raakt aan algemeen menselijke thema’s en is geen choreografische interpretatie van de katholieke Requiem-tekst. Om het overstijgende karakter van de voorstelling te benadrukken, heeft het artistieke team besloten geen boventiteling te gebruiken bij deze voorstelling.

U kunt op deze pagina de originele Requiem-tekst en de Nederlandse vertaling bekijken.

 

Makers

Muzikale leiding

Eun Sun Kim

Regie en choreografie

Christian Spuck

Decor

Christian Schmidt

Kostuums

Emma Ryott

Licht

Martin Gebhardt

Dramaturgie

Michael Küster

Claus Spahn

 

Cast

Sopraan

Federica Lombardi (9, 13, 16, 19, 21, 25 feb)

Guanqun Yu (10, 14, 17, 22 feb)

Mezzosopraan

Yulia Matochkina (9, 13, 16, 19, 21 feb)

Agnieszka Rehlis (10, 14, 17, 22, 25 feb)

Tenor

Freddie De Tommaso (9, 13, 16, 19, 21 feb)

Saimir Pirgu (10, 14, 17, 22, 25 feb)

Bas

Alexander Vinogradov (9, 13, 16, 19, 21 feb)

Maxim Kuzmin-Karavaev (10, 14, 17, 22, 25 feb)

Rotterdams Philharmonisch Orkest

Dansers 

Het Nationale Ballet

Instudering

Jean-François Boisnon

Fabio Palombo

Eva Dewaele

Jean-François Kessler

Koor van De Nationale Opera

Koordirigent

Edward Ananian-Cooper

Originele productie van

Opernhaus Zürich

 

Koor van De Nationale Opera

Sopranen

Esther Adelaar

Patricia Atallah

Diana Axentii

Lisette Bolle

Bernadette Bouthoorn

Else-Linde Buitenhuis

Jeanneke van Buul

Caroline Cartens

Zane Danga

Anna Emelianova

Nicole Fiselier

Kitty de Geus

Melanie Greve

Deasy Hartanto

Gonnie van Heugten

Oleksandra Lenyshyn

Simone van Lieshout

Tomoko Makuuchi

Sara Moreira Marques

Vesna Miletic

Elizabeth Poz

Janine Scheepers

Jannelieke Schmidt

Kiyoko Tachikawa

Claudia Wijers

Alten

Irmgard von Asmuth

Elsa Barthas

Ellen van Beek

Anneleen Bijnen

Daniella Buijck

Rut Codina Palacio

Johanna Dur

Valérie Friesen

Yvonne Kok

Fang Fang Kong

Carlijn Kooijmans

Maria Kowan

Myra Kroese

Liesbeth van der Loop

Maaike Molenaar

Emma Nelson

Marieke Reuten

Carla Schaap

Irina Scheelbeek-Bedicova

Klarijn Verkaart

Tenoren

WimJan van Deuveren

Pim van Drunen

Frank Engel

Milan Faas

Ruud Fiselier

Cato Fordham

Livio Gabbrielli

John van Halteren

Erik Janse

Robert Kops

Leon van Liere

Raimonds Linajs

Roy Mahendratha

Tigran Matinyan

Sullivan Noulard

Martin van Os

Richard Prada

Mitch Raemaekers

Mirco Schmidt

Julien Traniello

Jeroen de Vaal

Bert Visser

Rudi de Vries

Bassen

Ronald Aijtink

Peter Arink

Bora Balci

Jorne van Bergeijk

Nicolas Clemens

Emmanuel Franco

Jeroen van Glabbeek

Julian Hartman

Agris Hartmanis

Hans Pieter Herman

Sander Heutinck

Tom Jansen

Michal Karski

Roele Kok

Dominic Kraemer

Richard Meijer

Wojtek Okraska

Christiaan Peters

Matthijs Schelvis

Jaap Sletterink

Ian Spencer

Vincent Spoeltman

René Steur

Harry Teeuwen

Rob Wanders

 

Rotterdams Philharmonisch Orkest

Eerste viool

Marieke Blankestijn

Hed Yaron Meyerson

Saskia Otto

Arno Bons

Mireille van der Wart

Rachel Browne

Maria Dingjan

Marie-José Schrijner

Noëmi Bodden

Petra Visser

Sophia Torrenga

Hadewijch Hofland

Annerien Stuker

Koen Stapert

Tweede viool

Charlotte Potgieter

Laurens van Vliet

Tomoko Hara

Jun Yi Dou

Eefje Habraken

Maija Reinikainen

Babette van den Berg

Melanie Broers

Inge Jongerman

Letizia Sciarone

Ilka van der Plas

Lana Trimmer

Emily Wu

Altviool

Anne Huser

Roman Spitzer

Galahad Samson

Kerstin Bonk

Janine Baller

Francis Saunders

Veronika Lénártová

Rosalinde Kluck

Leon van den Berg

Olfje van der Klein

Cello

Emanuele Silvestri

Joanna Pachucka

Daniel Petrovitsch

Mario Rio

Gé van Leeuwen

Eelco Beinema

Carla Schrijner

Pepijn Meeuws

Yi-Ting Fang

Contrabas

Matthew Midgley

Jonathan Focquaert

Harke Wiersma

Arjen Leendertz

Ricardo Neto

Dobril Popdimitrov

Fluit

Juliette Hurel

Désirée Woudenberg

Beatriz Da Silva Baiao

Hobo

Remco de Vries

Ron Tijhuis

Klarinet

Julien Hervé

Romke-Jan Wijmenga

Fagot

Lola Descours

Marianne Prommel

Hans Wisse

Simon Vandenbroecke

Hoorn

David Fernandez Alonso

Wendy Leliveld

Richard Speetjens

Pierre Buizer

Trompet

Alex Elia

Simon Wierenga

Jos Verspagen

Raymond Rook

William Castaldi

Giovanni Giardinella

Martine Reijenga-Stilma

Andreu Vidal

Trombone

Pierre Volders

Remko de Jager

Rommert Groenhof

Tuba

Hendrik-Jan Renes

Pauken

Danny van de Wal

Slagwerk

Ronald Ent

 

Productieteam

Assistent-dirigent

Boudewijn Jansen

Assistent-regisseur

Jean-François Kessler

Assistent-regisseur en avondregie

Maarten van Grootel

Associate set designer

Florian Schaaf

Assistenten koordirigent

Ad Broeksteeg

Lochlan Brown

Repetitoren

Ad Broeksteeg

Peter Lockwood

Taalcoach Koor

Valentina di Taranto

Instudering choreografie

Jean-François Boisnon

Fabio Palombo

Eva Dewaele

Jean-François Kessler

Balletmeesters

Judy Maelor Thomas

Larissa Lezhnina

Guillaume Graffin

Jozef Varga

Voorstellingsleiders

Marie-José Litjens

Pieter Heebink

Wolfgang Tietze

Eerste toneelmeester

Jop van den Berg

Eerste belichter

Fred Kooring

Eerste rekwisiteur

Remko Holleboom

Geluidstechnicus

David te Marvelde

Eerste make-up artiest

Salome Bigler

Kostuumproductie

Lars Willhausen

Michelle Cantwell

Eerste kleder DNO

Sandra Bloos

Eerste kleder HNB

Andrei Brejs

Artistiek planner

Vere van Opstal

Dramaturgie

Naomi Teekens

Productieleiding

Anu Viheriäranta

Productievoorbereiding

Sieger Kotterer

Orkestinspecteurs

Esther van Helvoort

Monique van Zeist

Castlijst - dansers

De castlijst voor Messa da Requiem wordt één dag voor de voorstelling op deze pagina geplaatst en blijft minimaal tot één dag na de voorstelling beschikbaar.

Castlijst zaterdag 25 februari 2023

Castlijst

Castlijst zaterdag 25 februari 2023

Let op, de lijst met de indeling van de dansers is tot op het laatste moment onder voorbehoud.

Erica Horwoord, Yuanyuan Zhang, Riho Sakamoto, Floor Eimers

Emma Mardegan, Chloë Réveillon, Salome Leverashvili, Alexandria Marx, Kira Hilli, Inés Marroquín, Mila Nicolussi Caviglia, Sebia Plantefève-Castryck, Luiza Bertho, Hannah de Klein, Khayla Fitzpatrick, Wendeline Wijkstra, Antonina Tchirpanlieva, Yvonne Slingerland

Jared Wright, James Stout, Jakob Feyferlik

Martin ten Kortenaar, Giovanni Princic, Timothy van Poucke, Daniel Montero Real, Edo Wijnen, Dustin True, Dingkai Bai, Daniel Robert Silva, Davi Ramos, Sem Sjouke, Conor Walmsley, Bela Erlandson, Rafael Valdez, Leo Hepler, Sander Baaij

Messa da Requiem - tekst

Via onderstaande link kunt u de originele Requiem-tekst en de Nederlandse vertaling bekijken.

Messa da Requiem - tekst

I. REQUIEM

INTROÏTUS
Requiem aeternam dona eis, Domine;
et lux perpetua luceat eis.
Te decet hymnus, Deus, in Sion,
et tibi reddetur votum in Jerusalem.
Exaudi orationem meam:
ad te omnis caro veniet.
Requiem aeternam dona eis, Domine,
et lux perpetua luceat eis.

I. REQUIEM

INTROÏTUS
Geef hun eeuwige rust, Heer,
en laat het eeuwige licht hen verlichten.
U komt een lofzang toe, God, in Sion,
en U moet een dankoffer worden gebracht
in Jeruzalem.
Verhoor mijn gebed;
tot U keert al wat leeft terug.
Geef hun eeuwige rust, Heer,
en laat het eeuwige licht hen verlichten.

KYRIE
Kyrie, eleison.
Christe, eleison.
Kyrie, eleison.

KYRIE
Heer, ontferm U.
Christus, ontferm U.
Heer, ontferm U. 

II. DIES IRAE

DIES IRAE
Dies irae, dies illa
solvet saeclum in favilla,
teste David cum Sibylla.

II. DIES IRAE

DIES IRAE
De dag van toorn, die dag,
zal de wereld oplossen tot as,
zoals voorspeld door David en de sibille.

Quantus tremor est futurus,
quando iudex est venturus
cuncta stricte discussurus.

Wat een angst en beven zal er zijn
wanneer de Rechter komt
om alles nauwgezet te onderzoeken.

TUBA MIRUM
Tuba mirum spargens sonum
per sepulcra regionum
coget omnes ante thronum.

TUBA MIRUM
De trompet zal zijn klank
over de graven van de landen verspreiden
en allen voor de troon roepen.

MORS STUPEBIT
Mors stupebit et natura,
cum resurget creatura
iudicanti responsura.

MORS STUPEBIT
Dood en natuur zullen verstomd staan
wanneer de schepselen verrijzen
om voor de Rechter rekenschap af te leggen.

LIBER SCRIPTUS
Liber scriptus proferetur,
in quo totum continetur,
unde mundus iudicetur.
Iudex ergo, cum sedebit,
quidquid latet, apparebit.
Nil inultum remanebit.

LIBER SCRIPTUS
Er zal een boek tevoorschijn worden gebracht
waarin alles geschreven staat
waarop de wereld zal worden beoordeeld.
Wanneer de Rechter dan plaatsneemt
zal alles wat verborgen is, zichtbaar worden:
niets zal ongewroken blijven.

Dies irae, dies illa
solvet saeclum in favilla,
teste David cum Sibylla.

De dag van toorn, die dag,
zal de wereld oplossen tot as,
zoals voorspeld door David en de sibille.

QUID SUM MISER
Quid sum miser tunc dicturus?
Quem patronum rogaturus,
cum vix iustus sit securus?

QUID SUM MISER
Wat zal ik, ongelukkige, dan zeggen? Op welke
beschermer zal ik een beroep doen wanneer
zelfs een rechtvaardige nauwelijks veilig is?

REX TREMENDAE
Rex tremendae maiestatis,
qui salvandos salvas gratis,
salva me, fons pietatis.

REX TREMENDAE
Koning van huiveringwekkende grootsheid,
die om niet redt wie te redden zijn,
red mij, Bron van genade

RECORDARE
Recordare, Jesu pie,
quod sum causa tuae viae,
ne me perdas illa die.
Quaerens me, sedisti lassus,
redemisti crucem passus:
tantus labor non sit cassus.
Iuste iudex ultionis,
donum fac remissionis
ante diem rationis.

RECORDARE
Gedenk toch, goede Jezus,
dat ik de reden ben voor uw (kruis)weg,
richt mij die dag niet ten gronde.
Zoekend naar mij, hebt U zich laten verzwakken:
U redde mij door het kruis te verdragen.
Laat zoveel leed niet vergeefs zijn.
Rechtschapen rechter van de wraak,
schenk vergeving
voor de dag van de vergelding.

INGEMISCO
Ingemisco tamquam reus,
culpa rubet vultus meus.
supplicanti parce, Deus.
Qui Mariam absolvisti
et latronem exaudisti,
Mihi quoque spem dedisti.

INGEMISCO
Ik zucht als een schuldige,
van schuld kleurt mijn gezicht rood.
Spaar de smekeling, God.
Gij, die Maria hebt vergeven
en de schurk hebt verhoord,
Gij hebt ook mij hoop gegeven.

Preces meae non sunt dignae,
sed tu, bonus, fac benigne,
ne perenni cremer igne.

Mijn gebeden zijn niet waardig,
maar U, Goede, heb genade,
opdat ik niet zal branden in het eeuwige vuur.

Inter oves locum praesta
et ab haedis me sequestra,
statuens in parte dextra.

Geef mij een plaats tussen de schapen,
en zonder mij af van de bokken,
door mij aan de rechterzijde te plaatsen.

CONFUTATIS MALEDICTIS
Confutatis maledictis,
flammis acribus addictis,
voca me cum benedictis.
Oro supplex et acclinis,
cor contritum quasi cinis,
gere curam mei finis.

CONFUTATIS MALEDICTIS
Wanneer de verdoemden worden bestreden,
overgeleverd aan hevige vlammen,
Roep mij dan bij de gezegenden.
Ik bid, smekend en knielend,
mijn hart vermorzeld als as,
draag zorg voor mijn einde.

Dies irae, dies illa
solvet saeclum in favilla,
teste David cum Sibylla.

De dag van toorn, die dag,
zal de wereld oplossen tot as,
zoals voorspeld door David en de sibille.

LACRIMOSA
Lacrimosa dies illa,
qua resurget ex favilla
Iudicandus homo reus.
Huic ergo parce, Deus,
Pie Jesu Domine.
Dona eis requiem.
Amen.

LACRIMOSA
Die dag van tranen,
waarop uit de as herrijzen zal
de schuldige mens, om berecht te worden.
Spaar deze dan, God,
Goede Heer Jezus.
Geef hun rust.
Amen.

III. OFFERTORIUM

DOMINE JESU CHRISTE
Domine Jesu Christe, rex gloriae,
libera animas omnium fidelium
defunctorum
de poenis inferni et de profundo lacu:
Libera eas de ore leonis,
ne absorbeat eas tartarus,
ne cadant in obscurum,
sed signifer sanctus Michael
repraesentet eas in lucem sanctam,
Quam olim Abrahae promisisti
et semini eius.

III. OFFERTORIUM

DOMINE JESU CHRISTE
Heer Jezus Christus, Koning der heerlijkheid
Bevrijd de zielen van alle gestorven gelovigen
Van de straffen van de hel en van de diepe
vuurzee.
Red hen van de muil van de leeuw,
opdat de onderwereld hen niet verslindt
en zij niet in het duister vallen.
Maar moge de heilige Michael, de vaandeldrager,
hen voeren naar het heilige licht,
zoals U ooit hebt beloofd aan Abraham
en aan zijn nageslacht.

HOSTIAS
Hostias et preces tibi, Domine,
laudis offerimus.
Tu suscipe pro animabus illis,
quarum hodie memoriam facimus.
Fac eas, domine, de morte transire ad vitam,
quam olim Abrahae promisisti
et semini eius.

HOSTIAS
Offers en gebeden, Heer,
brengen wij U met lofprijzing.
Neem ze aan voor die zielen,
die wij vandaag gedenken.
Heer, doe hen overgaan van de dood naar het
leven, zoals U ooit hebt beloofd aan Abraham
en aan zijn nageslacht.

IV. SANCTUS

Sanctus, sanctus, sanctus,
Dominus Deus Sabaoth.
Pleni sunt caeli et terra gloria tua.
Hosanna in excelsis!
Benedictus, qui venit in nomine Domini.
Hosanna in excelsis!

IV. SANCTUS

Heilig, heilig, heilig
Heer, God der Heerscharen.
Vol zijn de hemelen en de aarde van Uw glorie.
Hosanna in den hoge!
Gezegend hij die komt in naam van de Heer.
Hosanna in den hoge!

V. AGNUS DEI

Agnus Dei, qui tollis peccata mundi,
dona eis requiem.
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi,
dona eis requiem.
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi,
dona eis requiem sempiternam.

V. AGNUS DEI

Lam Gods, dat de zonden der wereld
wegdraagt, geef hun rust
Lam Gods, dat de zonden der wereld
wegdraagt, geef hun rust
Lam Gods, dat de zonden der wereld
wegdraagt, geef hun eeuwige rust

VI. LUX AETERNA

Lux aeterna luceat eis, Domine,
cum sanctis tuis in aeternum,
quia pius es.
Requiem aeternam dona eis, Domine,
et lux perpetua luceat eis,
cum sanctis tuis in aeternum,
quia pius es.

VI. LUX AETERNA

Laat het eeuwige licht hen verlichten, Heer,
Tot in eeuwigheid bij uw heiligen,
omdat U genadig bent.
Geef hun eeuwige rust, Heer;
en laat het eeuwige licht hen verlichten.
tot in eeuwigheid bij uw heiligen,
omdat U genadig bent.

VII. LIBERA ME

Libera me, Domine, de morte aeterna,
in die illa tremenda,
quando caeli movendi sunt et terra.
Dum veneris
iudicare saeculum per ignem.
Tremens factus sum ego et timeo,
dum discussio venerit
atque ventura ira.
Dies irae, dies illa,
calamitatis et miseriae,
dies magna et amara valde.

VII. LIBERA ME

Bevrijd mij, Heer, van de eeuwige dood,
op die verschrikkelijke dag,
waarop hemel en aarde worden bewogen.
Wanneer U zult komen
om de wereld met vuur te berechten.
Ik sidder en beef,
voor het naderende oordeel
en de toorn.
De dag van toorn, die dag,
zal de wereld oplossen tot as,
zoals voorspeld door David en de sibille.

Requiem aeternam dona eis, Domine,
et lux perpetua luceat eis.

Geef hun eeuwige rust, Heer,
en laat het eeuwige licht op hen schijnen.

Libera me, Domine, de morte aeterna,
in die illa tremenda.
Libera me.

Bevrijd mij, Heer, van de eeuwige dood,
op die verschrikkelijke dag.
Bevrijd mij.

‘Verdi’s Requiem raakt je diep in je ziel’

Regisseur en choreograaf Christian Spuck over Messa da Requiem.

‘Verdi’s Requiem raakt je diep in je ziel’

Toen Christian Spuck in 2013 voor het magazine van Opernhaus Zürich werd gevraagd om een quote te geven over de muziek van Giuseppe Verdi, had hij nooit kunnen bedenken welke verstrekkende gevolgen zijn uitspraak zou hebben. Hij antwoordde namelijk dat het weleens interessant zou kunnen zijn om een werk te choreograferen op Verdi’s muziek. Drie jaar later ging zijn productie van Messa da Requiem in wereldpremière.

Spuck: “Tijdens het creatieproces vroeg ik mezelf continu af waar ik aan was begonnen. Hoe kon ik iets maken wat zou passen bij muziek die op zichzelf al zo mooi en krachtig is dat deze eigenlijk helemaal geen enscenering nodig heeft? Messa da Requiem is niet gemaakt als een opera of een ballet, dus het was helemaal aan ons om te bepalen wat we ermee zouden doen.”

 

Emotionele impact

Een zodanig grote vrijheid bij het maken van een nieuwe productie gaat gepaard met ingrijpende keuzes: “Bij een werk als dit kun je twee richtingen inslaan: je kunt iets óp de muziek maken – een verhaal met personages – of je kunt abstracte beelden gebruiken om een enscenering te creëren die het publiek helpt de muziek beter te begrijpen.” Spuck koos voor het laatste, met als resultaat een Gesamtkunstwerk voor honderd koorleden, vier zangsolisten en zevenendertig dansers, dat de emotionele impact van de compositie benadrukt en versterkt. “Ik denk dat bijna iedereen die luistert naar Messa da Requiem deze emotionele impact voelt. De muziek raakt je diep in je ziel. Toen ik zelf voor het eerst met het stuk in aanraking kwam – ik was zestien en hoorde het op de radio – was ik er compleet door overdonderd en nam ik het op met een oude cassetterecorder, zodat ik er steeds opnieuw naar kon luisteren. Ik begreep de tekst niet, maar had sterk het gevoel dat de muziek me iets wilde vertellen.”

 

Helse dreigementen op troostrijke muziek

Het was voor Spuck dan ook belangrijk dat de muziek in zijn productie van Messa da Requiem centraal zou staan. “Deze uitvoering neemt de compositie echt als uitgangspunt en zet deze – zo respectvol mogelijk – om in bewegingen en zestien korte scènes op het toneel. Ik hoop dat de enscenering het publiek nog dichter bij de muziek brengt en dat hierdoor zelfs de mensen die het werk van binnen en buiten kennen, tot nieuwe inzichten komen.” De oorspronkelijke tekst van het Requiem speelde hierbij in veel mindere mate een rol. “Messa da Requiem is van origine een katholieke mis en de tekst is nogal wreed en mensonvriendelijk; je hoort de dreiging van de hel die de mens wacht na de dood. Maar voor mij is dat niet waar het werk over gaat. Verdi was namelijk zelf kritisch over religie en de muziek die hij voor deze mis schreef is in mijn ogen juist heel menselijk. De compositie probeert emoties als woede, verdriet – in het ‘Lacrimosa’ kun je de tranen bijna horen vallen – en wanhoop over te brengen, en biedt tegelijkertijd bescherming en troost. De muziek gaat over ons als mensen en over wat we voelen wanneer we geconfronteerd worden met de dood: de extreemste emotie die je als mens kunt ervaren.”

Het emotionele en troostrijke karakter van de compositie wordt weerspiegeld in de choreografie die Spuck op het Requiem creëerde. “Alle emoties uit de muziek zijn ondergebracht in een abstracte choreografische taal, maar zijn zeker nog te herkennen. Veel bewegingen hebben bijvoorbeeld te maken met elkaar vasthouden en omhelzen, of met vechten tegen pijn.”

Christian Spuck in de studio
Christian Spuck | Foto: Altin Kaftira

Eén wereld

Waar het in coproducties tussen dans en opera vaak voorkomt dat de twee kunstvormen op het toneel uiteindelijk toch van elkaar gescheiden zijn, wil Spuck alle artiesten in Messa da Requiem juist als één groep presenteren. Hij plaatst de zangers en dansers daarom samen op het podium, waarbij het koor behalve vocaal ook erg fysiek actief is en meermaals met de dansers interacteert. “De zangers en dansers vormen één gemeenschap; ze zijn allen mensen die omgaan met een moment van verlies. Het is hierbij belangrijk dat ze geen rol spelen of een uitvergrote emotie proberen over te brengen, maar juist echt zichzelf zijn. Vooral voor operazangers kan dit een uitdaging zijn, omdat zij vaak gewend zijn om een personage te verbeelden. Ik geef hen altijd mee dat ze niet moeten proberen om iets te creëren op de muziek, maar dat ze de muziek moeten presenteren alsof het hun eigen compositie is.”

 

Samenkomst van gezelschappen

Met zijn Messa da Requiem brengt Spuck behalve de kunstvormen opera en ballet ook de gezelschappen samen die deze kunstvormen uitoefenen. “Opera- en balletgezelschappen werken normaal gesproken vrij parallel, maar in Messa da Requiem ontmoeten ze elkaar. In Zürich was dit destijds een heel bijzondere ervaring. Toen de dansers het koor voor het eerst hoorden zingen, vloeiden er tranen van ontroering. Omgekeerd namen de koorleden tijdens die repetities vrijwel geen pauze, omdat ze wilden blijven kijken hoe de dansers repeteerden. Een van de mooiste dingen hieraan was dat de zangers en dansers elkaar echt leerden kennen, wat heeft geleid tot vriendschappen die nu nog steeds bestaan.”

Bij Nationale Opera & Ballet – waar Messa da Requiem voor het eerst buiten Opernhaus Zürich wordt opgevoerd – hoopt Spuck hetzelfde te bereiken: “Tot nu toe zijn de artiesten en leden van het artistieke team heel enthousiast, dus ik kijk er erg naar uit Messa da Requiem naar Amsterdam te brengen.” Dit betekent echter niet dat de productie van Messa da Requiem in Nationale Opera & Ballet een directe kopie wordt van de oorspronkelijke productie uit Zürich. “Het stuk wordt hier immers uitgevoerd door heel andere zangers en dansers, dus er zullen wat kleine dingen moeten worden aangepast, zodat de artiesten van Nationale Opera & Ballet nog beter tot hun recht komen. Amsterdam krijgt echt een eigen versie van Messa da Requiem.”

Tekst: Rosalie Overing

‘Ik wil de schoonheid van Verdi’s muziek volledig tot zijn recht laten komen’

Een gesprek met dirigent Eun Sun Kim.

‘Ik wil de schoonheid van Verdi’s muziek volledig tot zijn recht laten komen’

De Zuid-Koreaanse dirigent Eun Sun Kim wordt geroemd om de expressieve kracht die ze elke noot van de composities op haar lessenaar meegeeft. De New York Times bekroonde haar dan ook niet voor niets tot rijzende ster in de klassieke muziek. Ze heeft een sterke affiniteit met het werk van Giuseppe Verdi, en hoopt in deze uitvoering van zijn Requiem het menselijk drama voelbaar te maken.

Verdi heeft een bijzondere plek in de carrière van Kim. Ze heeft veel van zijn werken al meer dan eens uitgevoerd en streeft ernaar om de schoonheid en kracht van zijn composities zoveel mogelijk recht te doen. Naar eigen zeggen wordt ze zelfs een beetje verliefd op iedere Verdi die ze bestudeert: “Zijn muziek is altijd onlosmakelijk verbonden met het drama dat ook zijn opera’s kenmerkt. Dat prikkelt en fascineert me steeds weer als ik een Verdi-partituur oppak. Ik word er dan altijd aan herinnerd hoe diep zijn genie en vakmanschap eigenlijk ging. Dat zie ik vooral in de details en nuances. Zoals in een rust die hij heel precies tussen bepaalde noten plaatste of waarom hij uitgerekend dat akkoord onder de melodielijn van de sopraan in een zekere maat schreef. Hij deed dit allemaal omwille van het menselijk drama dat hij invoelbaar wilde maken.”

 

Zoektocht naar verborgen schatten

Het dirigeren van een Verdi is voor Kim een onvermoeibare zoektocht naar verborgen schatten: “Om alles te begrijpen wat de componist heeft geschreven, moet je diep in het materiaal kunnen en vooral willen duiken. Ik bestudeer daarom maandenlang de partituur voordat ik de repetitieruimte binnenstap. Daarnaast doe ik grondig onderzoek naar het leven van een componist en de context van het moment van componeren. Ik doe dit altijd in de moedertaal van de componist. Op deze manier kan ik mezelf onderdompelen in de klanken en ritmes van diens wereld. Zo kom ik dichter bij de dieperliggende lagen van de compositie en kan ik de muziek volledig tot zijn recht laten komen.”

Voor Kim gaat het daarbij niet om een historisch accurate uitvoering van Verdi’s muziek: “Voor mij is een partituur als een brief door de tijd heen. Natuurlijk houd ik me vast aan de indicaties van de muzikale vertelling zoals ik denk dat de componist ze bedoeld heeft, maar muziek is uiteindelijk vooral de kunst van Het Moment. Als dirigent geloof ik dat klassieke muziek zich moet ontwikkelen, zodat ze blijft leven onder de mensen. Want ik verklank weliswaar meesterwerken die soms al eeuwenoud zijn, maar het is ook mijn plicht om dit te doen met het oog op het nu én op een eigen manier.”

 

De kunst van samen musiceren

Voor Kim is dirigeren de kunst van ‘samen creëren’. Zonder andere musici kan ze immers geen muziek maken. Want waar de musici hun eigen instrument bespelen, vormen zij juist haar instrument: “Ik kan het verhaal alleen via de zangers en het volledige orkest vertellen. Als dirigent ben ik weliswaar degene die een artistieke visie overdraagt, maar zij zijn uiteindelijk degenen die de klank vormen. Het is dus mijn taak om hun creativiteit te stimuleren.”

Als Kim vertelt over het maken van muziek, dan spreekt ze niet van een ‘ik’. Ze kiest er juist voor om te spreken over een ‘wij’ – een manier van denken die zijn oorsprong vindt in haar Koreaanse opvoeding: “In mijn cultuur denken we meer in termen van ‘wij’ dan van ‘ik’ en onze taal weerspiegelt dat. Voor mij is dirigeren daarom bovenal de interactie tussen mensen. De voortdurende zoektocht naar een collectief gevoel van eenheid in de muziek die we op dat moment samen laten klinken is voor mij de schoonheid van het vak.”

Eun Sun Kim
Eun Sun Kim | Foto: Kim Tae-hwan

Dynamiek en contrast

De kern van Verdi’s Requiem is volgens Kim altijd het vertellen van een verhaal: “Als je de partituur bestudeert dan zie je meteen dat de muziek één grote dramatische vertelling is. Je herkent dit aan de frasering van zijn meeslepende melodieën, de dramatische ritmes en de dynamische contrasten. Wanneer ik Verdi’s Messa da Requiem voor me heb, richt ik me met zoveel mogelijk precisie op die dynamische details. Als we bijvoorbeeld de opening van het Requiem onder de loep nemen, dan zien we dat hij ervoor kiest om zo zacht mogelijk in te zetten. We horen de snaarinstrumenten, maar hun geluid is gedempt. Vervolgens zingen de lagere stemmen van het koor de eerste twee woorden en Verdi instrueert ze om dit sotto voce te zingen, wat fluisterend betekent. Later volgen de hogere stemmen. Zij zingen dezelfde woorden op dezelfde noten en ook hier weer fluisterend. Als alle stemmen vervolgens samen ‘requiem aeternam’ zingen, schrijft Verdi opnieuw sotto voce in de partituur om te benadrukken dat dit echt van belang is. Maar zelfs dat is niet zacht genoeg voor de componist, want hij reduceert het koor vervolgens tot slechts vier sopraanstemmen die de woorden: ‘dona eis domine’ zingen. Hun gezang klinkt haast als gesnik, met pauzes tussen elk woord en een neerwaartse beweging in de noten. De strijkers in het orkest ondersteunen deze stemmen met lange lyrische lijnen en het orkest stopt zelfs even helemaal met spelen, zodat enkel de stemmen de tragiek kunnen verklanken.”

Het contrast met het daaropvolgende onderdeel van het Requiem kan haast niet groter: “Hierin stormt het hele orkest binnen in fortissimo om de dreiging van de Dag des Oordeels te verklanken in het ‘Dies irae’. De lagere stemmen openen opnieuw de dialoog met de musici en niet veel later krijgen zij gezelschap van de hogere stemmen. Het gesnik uit het ‘Introïtus’ is inmiddels geïntensifieerd en veranderd in een schreeuw.”

 

Het draait uiteindelijk allemaal om hoop

Choreograaf en regisseur Christian Spuck spitst zich in zijn scenische versie van Verdi’s Requiem toe op de universele emoties rondom de broosheid van ons eindige bestaan en de hoop die in ons allen leeft: “Ik vind Spucks enscenering een diep ontroerende interpretatie, die het menselijk drama dat in Verdi’s partituur besloten ligt op buitengewone wijze visualiseert. Doordat Spuck de muziek als het hart van zijn productie heeft omarmd, doet hij in mijn ogen recht aan het genie van de componist. De lichaamstaal van de dansers is zo diepgeworteld in de muziek, waardoor er een perfecte symbiose tussen dans en muziek ontstaat. Dat hij daarnaast de mens die gedreven wordt door de transformatieve kracht van de hoop centraal stelt in zijn interpretatie, vind ik waardevol. Die transformatieve kracht herken ik ook sterk in de muziek als kunstvorm an sich. Want zodra deze vluchtige kunstvorm van Het Moment weg is, blijft die kracht op de een of andere manier doorwerken in je lichaam en in je ziel. En ik streef ernaar om precies die verrijking mee te geven aan ieder individu in het publiek.”

Tekst: Naomi Teekens

Hoofdsponsor Nationale Opera & Ballet

Steun Nationale Opera & Ballet

De Vrienden van De Nationale Opera en Het Nationale Ballet dragen bij aan nieuwe producties, kostuums, decors en de ontwikkeling van dansers en zangers, en hebben daarom een streepje voor. Zo zijn Vrienden onder meer welkom bij exclusieve rondleidingen, masterclasses en opera- of balletreizen. Ook ontvangen ze driemaal per jaar een Vriendenmagazine met extra informatie en artikelen over de gezelschappen en producties.