Componist Janiv Oron: ‘Mijn opdracht? Contrast!’
Naast Joseph Haydn prijkt de naam van een tweede componist op het affiche van Missa in tempore belli: Janiv Oron. De Zwitsers-Israëlische Oron maakt experimentele elektronische muziek, die hij niet zelden zélf live op het podium ten gehore brengt.
Tekst: Laura Roling
De wereld van opera en klassieke muziek is Oron niet vreemd, mede dankzij regisseur Barbora Horáková, met wie hij al vaker heeft samengewerkt. “Onze eerste samenwerking was in 2015, toen ze me vroeg voor een project op de Schwetzinger SWR Festspiele in Duitsland. Met een 8-kanaals geluidsinstallatie trad ik live op, ten midden van een aantal dansers. Onze manier van samenwerken was vanaf het eerste begin dus al heel sterk interdisciplinair. Sindsdien volgden gezamenlijke projecten Moskou, Graz en Bilbao.” Toen Horáková in mei 2021 contact met hem opnam voor Missa in tempore belli, zei Oron dan ook meteen ‘ja’. “Ik vind het heerlijk om te experimenteren, vooral binnen kunstvormen en organisaties waar normaal gesproken al zoveel vastligt, zoals opera.”
Reageren op Haydn
Voordat hij gevraagd werd voor dit project had Janiv Oron nog nooit van de ‘Paukenmesse’ gehoord. “Wel van Joseph Haydn natuurlijk, en ik ken zijn bekendere composities natuurlijk, maar deze mis was nog niet op mijn pad gekomen.” Wat hem opviel bij het luisteren? “Ik zie tot op zekere hoogte gelijkenissen tussen Haydn en hedendaagse popmuziek. Het bouwen van grotere structuren uit vrij simpele muzikale motieven, dat beheerste Haydn tot in de puntjes. Je hoort een groot vakman aan het werk. Wat ik ook mooi vind zijn de tegenstellingen in zijn muziek, die tegelijkertijd abstract én emotioneel is, meerstemmig én anthemisch, en verlicht én religieus.”
Voor zijn aanvullende composities was de vraag aan Oron vooral om ‘tegen te kleuren’. “Ik heb me laten inspireren door bepaalde ontwikkelingen en aanhaakpunten in Haydns muziek, maar uiteindelijk was de opdracht vooral om in mijn composities heel sterke contrasten te creëren. Ik heb dan ook nauw met Barbora samengewerkt om de juiste transities, soundscapes en ritmes te vinden voor de voorstelling en wat er op het podium gebeurt.”
Van dirigent Lorenzo Viotti kreeg Oron de vrije hand. “Hij is in het begin van het traject in mijn studio in Basel langs geweest en ik heb hem de setup van mijn apparatuur laten zien en hoe dat ongeveer zou klinken. Er was meteen een goed gevoel tussen ons. Ik heb van hem dan ook alle vrijheid en volledig vertrouwen gekregen.”
Live en vooraf vastgelegd
Zijn composities omschrijft Oron zelf als “vooruitstrevende ambient geluidsvelden, waarbij de focus ligt op ontwikkelingen in timbre en textuur”. Hij streeft naar “een zekere fluïditeit, een ruimte waarin verschillende sonische levensvormen als het ware samensmelten”.
Die verschillende ‘sonische levensvormen’ komen bij Missa in tempore belli op het podium samen, waar Janiv Oron zelf, in het volle zicht van het publiek, zijn muziek maakt. Anders dan DJs die achter hun draaitafel plaatsnemen, een geluidsbestand inladen en vervolgens vooral doen alsof ze spontaan aan het mixen zijn, creëert Oron wel degelijk live wat het publiek hoort. “Ongeveer dertig procent van mijn compositie ligt van tevoren vast, omdat de timing met de visuals en de dans moet kloppen. Maar de overige zeventig procent creëer ik live op het podium.” Om dit alles zo goed mogelijk voor te bereiden is Oron al sinds het eerste begin bij alle repetities aanwezig. “Wat je hoort is het resultaat van een lange en intensieve periode aan voorwerk in de repetitieruimte met de dansers en het artistieke team.”
