Foto: Lindsay Linton Buk

Kennismaking met choreograaf Rena Butler

27 februari 2024

Haar onstuitbare energie en eigenheid maken Rena Butler tot een danser van wie wordt gezegd dat ze tussen honderden anderen nog meteen de aandacht trekt. Hoewel er nog een paar choreografen op haar wensenlijstje staan, gaat haar tijd nu vooral op aan het creëren van eigen werk. Wie is deze flamboyante Amerikaanse, die in Generation Dance haar Nederlandse choreografische debuut maakt?

Als veertienjarige student van de Chicago Academy for the Arts moest ze een keuze maken: werd het theater of dans? “Instinctief koos ik voor dans, omdat ik wist dat een dansopleiding pittiger is én omdat dans een veel extremere manier van jezelf uiten is.” Dat extreme heeft haar, zegt Butler, altijd aangesproken: diep moeten graven, echt je tanden in iets moeten zetten. “Het is als met het gezegde: ‘Je moet de zwaarste wandeltocht afleggen om het mooiste uitzicht te kunnen zien’. Bovendien realiseerde ik me: een danscarrière is zó vluchtig, dus ik moet er nú werk van maken.”

Rena Butler

“Ik verhoud mij altijd tot wat ik om mij heen zie”

Na haar opleiding danste Butler bij vooraanstaande hedendaagse Amerikaanse gezelschappen als Kyle Abrahams A.I.M., Bill T. Jones Arnie Zane Company, Hubbard Street Dance Company en de Gibney Company. Maar hoeveel kansen ze er ook kreeg, ze bleef nergens langer dan een paar jaar, want: “Mijn nieuwsgierigheid is groter dan wat dan ook. Het is wat me inventief houdt, wat mijn verbeelding opwekt. Hoezeer ik ook genoten heb van mijn tijd bij deze gezelschappen, ik heb altijd iets van: ‘O, wat valt daar te beleven? Laten we dat eens proberen!’”

Kyle Abraham

Nieuwsgierig naar het zelf creëren was ze zelfs al vóór haar dansopleiding. “Als mijn ouders gasten hadden en mijn zussen, broer en ik ons stierlijk verveelden, maakte ik dansjes voor hen. Ik had geen idee wat choreografie was, maar was als tienjarige al gefascineerd door televisieprogramma’s als Soul Train (vergelijkbaar met het Nederlandse Toppop – red.) en MTV’s Making the Video, waarin je zag hoe ideeën puur met beweging werden vormgegeven.”

Rena Butler

“Mijn nieuwsgierigheid is groter dan wat dan ook”

Het was choreograaf Kyle Abraham, nog altijd haar belangrijkste mentor, die haar stimuleerde om, kort nadat ze bij zijn gezelschap kwam, deel te nemen aan een festival voor jonge choreografen. “Hij heeft de fundering voor mijn choreografische carrière gelegd, en als de meest genereuze persoon die ik ken, is hij voor mij echt een blauwdruk van hoe ik zelf als kunstenaar wil zijn.”

Atletisch en fysiek

Sinds haar officiële debuut in 2014 heeft Butler werken gemaakt voor tal van hedendaagse dansgroepen, -opleidingen en -festivals, en inmiddels heeft ze ook haar entree in de balletwereld gemaakt, met creaties voor onder meer het Amerikaanse Charlotte Ballet en The National Ballet of Canada. Ook daarbij is nieuwsgierigheid haar drive: “Mijn werk is heel atletisch en fysiek en dat maakt het ongelooflijk boeiend om te zien hoe balletdansers daar vorm aan geven.”

Als beginnend choreograaf kon Butler, zegt ze, niet om thema’s als rassen- (on)gelijkheid, identiteit en gender heen. “Ik verhoud me altijd tot wat ik om mij heen zie, en zeker in de periode voorafgaand aan de moord op George Floyd was ik volop met deze onderwerpen bezig.” Maar al wordt ze nog bijna dagelijks geconfronteerd met racisme en onwetendheid, ‘zwarte thema’s’ zijn niet (meer) haar handelsmerk. “Als mensen mijn werk zien, wil ik niet dat ze denken: ‘O, een zwarte vrouw heeft dit gemaakt’. Nee! Een creatief kunstenaar heeft dit gemaakt, ongeacht kleur of gender.”

Tekst: Astrid van Leeuwen