Choreograaf Sasha Waltz over In C
Wat begon als een manier om tijdens de grijze sleur van de coronalockdown aan het werk te kunnen blijven, groeide uit tot een internationale beweging die almaar groter wordt. Sasha Waltz’ In C is sinds de – digitale – première in 2021 uitgevoerd door dansers én niet-dansers over de hele wereld. Dit seizoen bereikt het dansspektakel ook Amsterdam.
Sasha Waltz maakte In C in eerste instantie voor haar Berlijnse dansgezelschap Sasha Waltz & Guests: “Tijdens de lockdown, toen je niet eens met anderen in dezelfde ruimte mocht ádemen, was het vooral een manier om de dansers alsnog samen te kunnen brengen. Omdat het werk bestaat uit allemaal losse stukjes choreografie, konden de dansers het immers individueel en op afstand instuderen.”
Waltz realiseerde zich echter al snel dat In C niet alleen haar eigen dansers kon samenbrengen, maar de potentie had om hetzelfde te doen met mensen overal ter wereld. “Met de 53 choreografische figuren en regels creëer je een taal die geleerd kan worden door mensen van verschillende leeftijden en culturen, en die daardoor zorgt voor een groot saamhorigheidsgevoel. Aan het begin van het muziekstuk hoor je een duidelijke beat, als een hartslag die iedereen – de uitvoerenden én het publiek – verbindt. En dat is ook de boodschap: In C verbindt ons allemaal.”
Duurzaam doorgeven
Met de dansers uit de eerste cast als ambassadeurs, is ‘de taal’ van In C de afgelopen jaren geleerd aan mensen overal ter wereld, van Georgië tot India en van Noorwegen tot Mexico. De online werkwijze die bij de oorspronkelijke instudering werd gehanteerd, kon daarbij opnieuw worden ingezet. “Vorig jaar is In C bijvoorbeeld gedanst tijdens het Kharkiv MusicFest in Charkov, Oekraïne. Twee groepen dansers uit Charkov en Kiev studeerden het in via Zoom, terwijl wij zelf in Berlijn waren. Vervolgens kwamen zij in Charkov samen op één toneel. Dat dat soort dingen kunnen, is heel bijzonder.”
Sasha Waltz
“Iedereen kan In C dansen”
Deze manier van werken dient volgens Waltz ook een duurzaamheidsdoel: “We bevinden ons in een klimaatcrisis, dus we zijn vanaf het begin veel bezig geweest met óf en hóé we zouden reizen. We hebben bijvoorbeeld het toneelontwerp geminimaliseerd, zodat er geen decors vervoerd hoeven te worden, maar ook onze manier van instuderen hangt hiermee samen. Door ambassadeurs te sturen of het werk online te laten instuderen, kan de beweging groeien zonder dat een hele groep dansers hiervoor continu moet reizen.”
Communityproject
De beweging waartoe In C inmiddels is uitgegroeid bestaat uit zowel professionele dansers als amateurgezelschappen, jeugdgroepen en zelfs niet-dansers. “De jeugdgroepen dansen versimpelde varianten van de originele choreografische figuren. Amateurs en niet-dansers leren een speciale versie van de choreografie, waarbij ze maar een deel van de figuren uitvoeren”, legt Waltz uit. “Welke versie van het werk er precies wordt gebruikt, wordt bepaald door de ambassadeurs die het werk aan de groepen leren. Zij kijken in hoeverre een groep de choreografieën en regels kan uitvoeren. Daardoor kan iedereen In C dansen.”
Komend seizoen studeren de ambassadeurs van In C het werk in met Het Nationale Ballet, de Junior Company en met mensen van allerlei leeftijden en (dans)achtergronden uit de zeven wijken van Amsterdam. Deze zeven groepen zullen In C uiteindelijk samen dansen tijdens een speciale voorstelling, gevolgd door drie uitvoeringen door Het Nationale Ballet en de Junior Company. Waltz: “Het wordt een groot community-project. Tot nu toe is mijn ervaring dat In C overal waar het wordt uitgevoerd de gemeenschap dichter bij elkaar brengt, dus ik hoop dat dat in Amsterdam ook gebeurt!”
Volgens de spelregels van de muziek
In de choreografie voor In C volgt Sasha Waltz de structuur van het gelijknamige muziekstuk van Terry Riley uit 1964, dat bestaat uit 53 korte muzikale ‘figuren’. Alle musici die de compositie uitvoeren, beginnen bij figuur 1 en eindigen bij figuur 53, maar ze mogen elk figuur zo vaak als ze willen herhalen, mits ze onderling niet meer dan een paar figuren van elkaar verwijderd raken. Aan de hand van deze ‘spelregels’ maakte Waltz 53 choreografische figuren voor de dansers. Ook voegde ze 53 regels toe voor de manier waarop de dansers met elkaar en de ruimte moeten omgaan. Met die vaststaande figuren en regels mogen zij vervolgens improviseren. Waltz: “Daardoor is elke voorstelling anders en is elke danser tegelijkertijd ook choreograaf.”
Tekst: Rosalie Overing
