Duik dieper in Zholdaks Fidelio
Deze productie zal anders zijn dan alle Fidelio’s die je eerder hebt gezien. Veel recensenten geven aan dat het lastig was om de visie van de regisseur tijdens Fidelio te volgen. Om ervoor te zorgen dat bezoekers beter begrijpen wat ze op het toneel zullen gaan zien, raden we aan om onderstaande artikelen te lezen:
- De uitleg van Hein van Eekert bij NPO Klassiek
- Interview met Andriy Zholdak
- De recensie in Theaterkrant
Beluister hieronder de podcast waarin dramaturg Jasmijn van Wijnen en hoofddramaturg Luc Joosten je meenemen in Beethovens Fidelio en Zholdaks regie ervan.
Het goede, het kwade en een wereld achter spiegels
Beethovens enige opera wordt in deze productie in een unieke vorm gepresenteerd. De Oekraïense regisseur Andriy Zholdak, een meester in de verbeelding en symboliek, vertelt het verhaal van deze opera als een denkbeeldige strijd tussen goede en kwade krachten, zowel in ieder mens als in het universum. Het centrale liefdespaar Leonore (Fidelio) en Florestan moet de strijd aangaan met de duivelachtige Pizarro om de harmonie in zichzelf en de wereld te herstellen. Zholdak maakt dan ook veel verwijzingen naar duivels, zoals slangen, gevallen engelen en spiegels.
NPO Klassiek-presentator Hein van Eekert geeft voor De Nationale Opera de inleidingen, voorafgaand aan deze opera. Van Eekert: “Wat ik interessant vind aan deze versie is dat het kwaad nu eens een keer bij de man zit. In de christelijke traditie is het vaak de vrouw die het snelst tot prooi van het kwaad zou kunnen vervallen, maar hier is dat de man. Dat toont Zholdak door Florestan bij zijn eerste verschijning uit te dossen met zwarte vleugels. Leonore blijft in de voorstelling heel consistent. Die laat zich nergens toe verleiden.”
In het oorspronkelijke verhaal redt een als man verklede Leonore haar gevangengezette man Florestan uit handen van de kwade genius Pizarro. Van Eekert: “In de regie van Zholdak is Leonore een wetenschapster die zich bezighoudt met de kosmos. Zij voorziet hoe het Kwaad de wereld opzuigt als een zwart gat: ze weet nog niet wat de gevolgen zullen zijn.”
Leonore droomt dat haar geliefde Florestan wordt verleid wordt door het Kwaad, Pizarro. Die neemt hem mee naar de wereld achter de spiegels, de hel. Daaruit probeert ze hem te redden. “Ze vindt hem, raakt hem kwijt, vindt hem weer. Het verhaal wordt een soort Die Zauberflöte vol beproevingen voor beide gelieven”, aldus Van Eekert
In de versie van Zholdak zet het Kwaad alles op zijn kop, behalve de muziek. “In zijn wereld verliest de taal zijn kracht, maar de muziek – van Ludwig van Beethoven – niet.” Die muziek wordt vol verve uitgevoerd door het Concertgebouworkest – met Andrés Orozco-Estrada aan het hoofd – en zangers van wereldklasse.