Op naar koolstofarme kunst
De carbon footprint van Nationale Opera & Ballet
Voordat je kunt verduurzamen, moet je eerst weten wát je kunt verduurzamen. Daarom liet Nationale Opera & Ballet in 2022 berekenen wat haar carbon footprint was*. Duurzaamheidscoördinator Julie Fuchs vertelt wat haar opviel.
Een van de grootste verrassingen uit de carbon footprint van Nationale Opera & Ballet was voor Julie Fuchs dat de glazen flesjes met frisdrank die in de foyer worden verkocht, slechter scoren dan plastic. “Dat verwacht je toch niet?”, zegt Fuchs. “Wij proberen onze single use plastics naar beneden te brengen en kozen dus voor glas. Maar glas is veel zwaarder dan plastic en daardoor is de klimaatbelasting ervan groter, bijvoorbeeld door het transport. Als dat glas dan ook maar eenmalig wordt gebruikt, blijkt het qua het energieverbruik en productiekosten slechter dan plastic.” Al met al dus nog best ingewikkelde materie, zo’n CO₂-berekening.
Een carbon (CO₂ of koolstof) footprint geeft inzicht in energieverbruik en de broeikasgasuitstoot van organisaties. Pas als je weet hoeveel je uitstoot en waar, kun je die uitstoot verminderen. Bij het maken van zo’n footprint worden gas, elektra, woon-werkverkeer en zakelijke reizen omgerekend naar CO₂. Maar ook zaken waaraan je niet direct denkt – zoals ingekochte producten – kunnen worden meegenomen. Dat is de zogenaamde ‘indirecte uitstoot’.
Grote uitstoters
En juist in die indirecte uitstoot valt voor NO&B nog veel te winnen. Fuchs: “In 2019 bleken, na onze producties, cateringinkopen (voor zowel de foyer en evenementen als het bedrijfsrestaurant) en publieksreizen de meeste milieu-impact te hebben. Daarna volgden pas gasverbruik en zakenreizen.” Publieksreizen – de reizen die bezoekers maken voordat ze naar een voorstelling gaan – lijken hier misschien een vreemde eend in bijt, maar omdat mensen die reizen alleen maar maken omdat ze naar Nationale Opera & Ballet gaan, tellen ze toch mee.
Kleine uitstoters
Er waren ook zaken die minder zwaar wogen dan Fuchs had verwacht. “Ik koop zelf altijd refurbished laptops en telefoons, omdat ik weet dat de milieu-impact van die apparatuur heel groot is. Maar qua CO₂ is de inkoop van nieuwe hardware voor NO&B maar een kleine jongen: 0,8% van alles dat we uitstoten. Ook het woon-werkverkeer bleek maar 2% van onze totaaluitstoot te zijn, dat had ik veel hoger ingeschat. Veel van onze werknemers blijken met de fiets of met het openbaar vervoer te komen.”
Nu NO&B weet wat haar uitstoot is, kunnen er plannen worden gesmeed om de footprint te verkleinen. Fuchs: “We zijn hard bezig om onze producties circulair te maken en hebben het assortiment in de artiestenfoyer aangepast. Verder vergaderen we nu veel vaker digitaal en reizen we minder. Maar dat moet nog beter. We willen bijvoorbeeld ook internationale artiesten stimuleren om zoveel mogelijk per trein naar ons te komen.”
Gas en elektra
De gemeente is eigenaar van het pand aan het Waterlooplein en is daarom een belangrijke samenwerkingspartner in het verduurzamingsproces. Om het gasverbruik van het theater naar beneden te brengen, zijn de verwarmingsinstallaties in 2018 vernieuwd. Fuchs: “Samen met de gemeente zijn we alle verlichting door led aan het vervangen en bij elke volgende aanpassing in en rond het gebouw staat duurzaamheid nu voorop.”
Het andere pand van NO&B, het Decoratelier in Amsterdam-Zuidoost, is wel al van het gas af. Fuchs: “Dat is aangesloten op het warmtenet. Ook liggen er zonnepanelen op de toneeltoren, die tot 40% van het jaarlijkse elektraverbruik leveren. Verder kopen we voor beide panden alleen maar groene stroom in die afkomstig is van wind en zon uit Nederland.”
Glas of plastic?
En, worden die zware glazen flesjes uit de foyer nu vervangen door plastic? Fuchs: “Dat weten we nog niet. Wij bieden nu biologische sapjes van Nederlandse bodem, die in glas zitten. Omdat het van dichtbij komt, is de CO₂-uitstoot kleiner. Maar al deze dilemma’s delen wij ook graag met onze leveranciers.”
* De CO₂-berekening is door een gespecialiseerd bureau uitgevoerd, waarbij het Greenhouse Gas Protocol is gevolgd.
Tekst: Anne Havelaar
